در نظر داشته باشید که در بازاری همچون بورس شما باید از تمام دانش، تجهیزات و تحلیلها استفاده کنید. یعنی یک سهام را با ابزار مختلف و از جوانب متفاوت بسنجید.
ریسک چیست و چطور محاسبه میشود؟
ریسک چیست؟ و چه تعریف از آن در ذهن دارید؟ تفسیر ریسک به چه معناست؟ اگر در مرحله آموزش بورس هستید بهتر است این مقاله را مطالعه کنید. بسیاری از مردم درک درستی از این کمله در بازار سرمایه، بازارهای مالی و بطور کل در زندگی ندارند. این حرف را با اطمینان میگویم. منظورم چیست!
اگر به شما بگویم دمای هوای امروز 62 درجه فارنهایت است، چه حسی پیدا میکنید؟ آیا روز گرمی است؟ آیا روز سردی است؟
آیا هوای 17 درجه سانتیگراد، درک خوبی از شرایط آب و هوا به در شما نمی دهد؟
ما سانتیگراد را بهتر میفهمیم تا فارنهایت را. به همین ترتیب مردم بازدهی را بهتر میفهمند تا ریسک را. چرا؟ الان میگویم.
ریسک چیست؟
بسیاری از مردم ریسک را معادل واژه خطر میگیرند. اما این دو واژه با هم تفاوتی بنیادین دارند. برای همین فعالان بازار، Risk را ترجمه نمیکنند و همین کلمه را عینا به زبان فارسی وارد کردهاند.
خطر چیست؟ خطر احتمال رخداد پدیدهای است که یک سوی آن خسران است و سوی دیگرش سلامت. مثلا شیر خطرناک است. یا شما را میخورد یا نه.
اما این کلمه از یک وجه زیان و یک وجه سود تشکیل میشود. سرمایهگذاری ریسک دارد. یا ضرر میکنید یا به سود خوبی میرسید.
این که وارد قفس شیر بشوید، ریسکپذیری نیست. خطرپذیری است. اما اگر شیر در قفس خوابیده و یک تکه الماس کنار دستش افتاده است، این که برای برداشتن الماس وارد قفس شیر بشوید، Risk است.
بازی با دم شیر، یا به مرگ منتهی میشود یا به هیچ. اما برداشتن الماس از کنار دست شیر یا به مرگ منتهی میشود یا به ثروت.
خطر غیرعقلانی است، ریسک مدیریتشده کاملا منطقی و عقلانی.
تعریف رسمی ریسک
تعریف رسمی ریسک (Risk) سرمایهگذاری را اینطور ارائه میدهیم: «احتمال اختلاف بازدهی واقعی یک سرمایهگذاری نسبت به بازدهی مورد انتظار سرمایهگذار.»
این حرف یعنی چی؟ یعنی اگر با انتظار سود 20 درصد وارد یک بازار شوید، اما سود 18 یا 22 درصد بگیرید، به اندازه همین دامنه نوسان، ریسک کردهاید.
مثلا فرض کنید سرمایهگذاری مورد نظر شما در سه سال متوالی بازدهیهای 18، 20 و 22 درصد داشته است. برای محاسبه بازدهی میانگین، کافی است اعداد 0.18، 0.2 و 0.22 را با هم جمع و بر سه تقسیم کنیم تا بازدهی میانگین بهدست بیاید. جواب این محاسبات برابر است با سود 20 درصد.
بده بستان ریسک و ریوارد
فرض کنید 100 میلیون تومان پول اضافه دارید. چند گزینه سرمایهگذاری به شما پیشنهاد میشود:
- بانک با سود 18 درصد. با سود 20 درصد.
- صندوق سهامی با سود انتظاری 40 درصد.
- سود ربوی 50 درصد.
چیزی که در اینجا دیده نمیشود، ریسک است. بیشتر مردم با دیدن این اعداد میگویند که چرا باید پولم را در بورس بگذارم، وقتی میتوانم آن را بدم به یک کاسب و از او ماهانه 3.4 درصد سود بیزحمت بگیرم. (توجه کنید که 1.034 به توان 12، برابر میشود با 1.5، یعنی ماهانه 3.4 درصد سود معادل است با سود 50 درصد سالانه.)
اگر فکر میکنید این بازدهی بدون نوسان بسیار جذاب است، احتمالا باید بار دیگر در مورد Risk فکر کنید.
5 مرحله در محاسبه ریسک
محاسبه ریسک کمی دشوار است. اما اگر دقت کنید، مرحله به مرحله به شما میگویم که باید چهکار کنید.
- قدم اول: بازدهی هر سال را از بازدهی میانگین کم کنید.
برای مثال ما، به اعداد 0.02-، 0 و 0.02+ میرسیم.
- قدم دوم: حاصل مرحله قبلی را به توان 2 برسانید. (توان دوم یک عدد منفی، عددی است مثبت.)
حاصل برای مثال برابر است با 0.0004، 0 و 0.0004.
- قدم سوم: اعداد مرحله قبل را با هم جمع کنید.
جواب مساوی میشود با 0.0008.
- قدم چهارم: جواب مرحله سوم را بر «تعداد سالها منهای یک» تقسیم کنید.
0.0008 تقسیم بر 2 میشود 0.0004.
- قدم پنجم: از جواب مرحله قبل، جزر بگیرید.
جزر مرحله قبل مساوی میشود با 0.02 یا 2 درصد.
تفسیر ریسک
در اینجا تفسیر ریسک بسیار ساده است. داریم میگوییم سرمایهگذاری مورد نظر شما 20 درصد سود احتمالی دارد، اما ممکن است 2 درصد بیشتر یا کمتر بگیرید. این همان صورت مسئله است. یک سال سود 18 و سال دیگر سود 22 درصد محقق شده است.
اما همیشه کار به همین سادگی نیست.
(توجه کنید برای محاسبه بازدهی و Risk به دادههای بیشتری نیاز داریم. مثلا خوب است که در یک مثال واقعی بازدهی ماهانه سرمایهگذاری به مدت ده سال محاسبه شود. ما برای سادگی با 3 عدد کار میکنیم. اما میدانیم که کار ما از نظر آماری نادرست است و صرفا جنبه آموزشی دارد.)
بار دیگر، تفسیر ریسک
سه دارایی را تصور کنید که چنین بازدهیهایی را محقق کردهاند.
صندوق اول: 18، 20 و 22 درصد. (درآمد ثابت با میانگین بازدهی 20 درصد)
صندوق دوم: 40، 10- و 50 درصد. (در سهام با بازدهی میانگین 26 درصد)
صندوق سوم 90-، 2 و 1000 درصد. (جسورانه با میانگین بازدهی 304 درصد)
مراحلی که گفتیم را طی میکنیم تا به درصد ریسک برای هر سه صندوق برسیم:
این اعداد را با بازدهی داراییها مقایسه کنید.
در صندوق اول شما به امید بازدهی 20 درصد به میدان میآیید و با سودی بین 18 تا 22 درصد بار خود را میبندید. این تغییر کوچک در بازدهی نه شما را بهشدت ناراحت میکند و نه عمیقا خوشحال. این یعنی عدد 0.02 برای ریسک.
در صندوق دوم، به دنبال بازدهی 26 درصد هستید، یعنی اگر سود 26% بگیرید، نه چندان خوشحال میشوید و نه اندوهگین. اما به احتمال زیاد بازدهی شما چیزی بین 58 درصد سود و 6 درصد ضرر خواهد بود. ریسک 32درصد چنین حسی دارد.
اما برای صندوق سوم، با 100 میلیون تومان به این صندوق وارد شدهاید. یکباره 90 درصد از دارایی خود را از دست دادهاید. از این بدتر نمیشود. یا شاید با 100 میلیون آمدهاید و حالا به یک میلیارد تومان رسیدهاید. باورکردنی نیست! فکر میکنید این صندوق سال دیگر چقدر سود بدهد؟ هیچکس نمیداند. شاید پولتان تقریبا از بین برود، شاید با پول پراید بتوانید تویوتا بخرید!
و باز هم تعبیر ریسک
یکبار دیگر به داستان ابتدای این مقاله باز گردیم. 4 انتخاب در مقابل ما قرار دارد.
- بانک با سود 18 درصد.
- صندوق درآمد ثابت با سود 20 درصد.
- صندوق سهامی با سود انتظاری 40 درصد.
- سود ربوی 50 درصد.
وقتی به امید سود 18 درصد پول خود را در بانک میگذارید، قطعا به این سود میرسید. (به شرط آن که پول خود را در بانک امنی گذاشته باشید.) توقع ندارید سر سال 16 یا 20 درصد سود بگیرید.
صندوق درآمد ثابت به شما اندکی سود بیشتر میدهد. به همین میزان ریسکهای بیشتری نیز متوجه شما است. هرچند هنوز ریسک این سرمایه گذاری پایین است.
توقع خود از سود را دو برابر میکنید و به بورس میآیید. حالا دارید Risk میپذیرید. شاید هم ضرر کنید.
پول خود را به یک نفر اجاره میدهید. ریسک این کار از همه داراییهای دیگر بیشتر است. شاید او پول شما رو بخورد، شاید فوت کند و نتوانید به سادگی اصل پول خود را زنده کنید. شاید.
سهمی زیانده که امسال سود شناسایی میکند، میتواند بازدهی بالایی داشته باشد. اما ریسکش هم بیشتر است. شاید انتظار معاملاتی خود را محاسبه کنید شما یکی از ده نماد پرتفوی خود را به این سهم اختصاص بدهید. بازدهی انتظاری شما کم میشود، اما ریسک سرمایهگذاری نیز پایین میآید.
فکر میکنم حالا متوجه شدهاید که ریسک و بازده، دو کفه از یک ترازو هستند. اگر بازدهی بیشتر میخواهید، باید Risk بیشتری را بپذیرید.
توازن ریسک و بازده
اگر بخواهید بازدهی پرتفوی خود را بالا ببرید، الزاما ریسک خود را هم بالا میبرید. اما اینطور نیست که همیشه ریسک بالا، به سود بالا منجر شود. داراییهای پررسیک با بازدهی کم بهسادگی قابل تصور هستند.
از طرف دیگر با کاهش بازدهی میتوانید ریسک را کم کنید، اما اینطور نیست که هر اقدامی برای کاهش آن، به کاهش بازدهی منجر شود. برای مثال با اوراق اختیار فروش میتوانید Risk را کاهش دهید، اما در بازدهی انتظاری خود تعدیلی نداشته باشید.
محاسبه اندازه پوزیشن در معاملات به چه صورت است ؟
اهمیت ندارد که سبد پورتفوی شما تا چه اندازه بزرگ باشد ، شما بایستی مدیریت ریسک را انجام دهید ، وگرنه امکان دارد با ضررهای قابل ملاحظه ای مواجه شوید . هفتهها یا حتی ماهها سود ، میتواند با یک معامله ضعیف از میان برود . هنگام ترید یا سرمایهگذاری بایستی توانایی کنترل احساساتتان را داشته باشید تا بر تصمیمات تریدری و سرمایهگذاریتان تأثیرگذار نباشد . به همین خاطر نیاز است که تعدادی قواعد را در طول سرمایهگذاری و معاملات خود رعایت نمایید .
بگذارید این قواعد را “سیستم معاملاتی” شما نامگذاری کنیم . هدف از این سیستم ، مدیریت ریسک می باشد که از تصمیمات غیر ضروری جلوگیری مینماید . بدین صورت ، هنگامی که وقتش رسید ، سیستم معاملاتی شما این اجازه را به شما نمیدهد تصمیمات عجولانه و ضربتی اتخاذ کنید . زمان به وجود آوردن این سیستمها ، بایستی چندین مورد را در نظر داشته باشید . افق سرمایهگذاری شما چیست ؟ تحمل ریسک شما چه اندازه است ؟ چقدر میتوانید ریسک کنید ؟ میتوان به موارد زیاد دیگر نیز اشاره نمود ، ولی در این مقاله ما بر یک جنبه خاص تمرکز خواهیم کرد : روش اندازه گیری پوزیشن ها برای معاملاتتان . جهت انجام این کار ، ابتدا بایستی تعیین کنیم که حساب معاملاتی شما چقدر بزرگ است و این که در یک معامله ، قدرت تحمل تا چه میزان ریسک را دارید .
طریقه ی تعیین اندازه حساب
با اینکه کاری ساده به نظر می رسد ، اما بسیار حائز اهمیت است . به خصوص اگر شما یک فرد تازه کار باشید ، تعیین اندازه حساب میتواند قسمت هایی از سرمایهتان را به استراتژیهای گوناگون اختصاص دهد . بدین شکل ، دقیقتر میتوانید روند پیشرفت استراتژیهای گوناگون خود را پیگیری کرده و همچنین ریسک بیش از اندازه را تقلیل دهید . به طور مثال ، تصور کنیم شما به آینده بیتکوین یقین دارید و یک پوزیشن بلند مدت خرید در یک کیف پول سختافزاری باز نمودید ، بهتر است که آن را قسمتی از سرمایه تجاری خود در نظر نگیرید . در این شرایط ، تعیین اندازه حساب فقط سرمایهای است که میتوانید به یک استراتژی معاملاتی ویژه اختصاص دهید .
طریقه ی تعیین ریسک حساب
قدم دوم ، تعیین ریسک حساب شما می باشد . این یعنی قبول می کنید روی چند درصد از سرمایهتان در یک معامله ریسک نمایید .
قاعده 2 درصد
در بازار مالی سنتی ، یک استراتژی سرمایهگذاری به اسم “قاعده ۲ درصد” وجود دارد . مطابق این قانون ، تریدر در یک معامله ، نباید بیشتر از 2 درصد از حساب خود را ریسک نماید . ما دقیقاً به این مسئله خواهیم پرداخت ، اما اول بگذارید آن را در بازار ارز دیجیتال توضیح دهیم . قانون 2٪ یک استراتژی مناسب جهت سرمایهگذاریهایی است که فقط شامل چند پوزشن بلند مدت میگردد . همچنین ، برای بازارهای کم ریسکتر از ارز دیجیتال مناسب است . اگر یک تریدر فعالتر هستید و به ویژه اگر تازه کار خود را شروع کردهاید ، این قاعده بسیار نتیجه بخش است . در این حالت ، بگذارید این قانون را قاعده “یک درصد” بنامیم . این قاعده بیان می دارد که شما نباید در یک معامله واحد ، بیشتر از یک درصد از حساب خود را ریسک نمایید . آیا این بدان معنی است که شما تنها 1٪ از سرمایههای موجود خود را به معامله وارد میکنید ، خیر ! این بدان معناست که اگر معامله شما اشتباه از کار در آید و ضرر کردید ، تنها 1٪ از حساب خود را از دست خواهید داد .
طریقه ی تعیین ریسک معامله
تا اینجای کار ، میزان حساب و ریسک حساب را مشخص نمودیم . حالا اندازه پوزیشن را جهت یک معامله چگونه تعیین نماییم ؟ میخواهیم وضعیتی که در آن معامله بر خلاف انتظارمان جلو رفت را در نظر بگیریم . این یک نکته اساسی است و تقریباً برای هر استراتژی کاربرد دارد . زمانی که صحبت از تجارت و سرمایهگذاری میشود ، ضرر و زیان همیشه قسمتی از بازی خواهد بود . حتی بهترین تریدرها همیشه موفق نیستند . در حقیقت ، بعضی از تریدرها امکان دارد خیلی بیشتر اشتباه کنند و باز هم سودآوری داشته باشند . اما چطور امکان پذیر است ، تمامی اینها به مدیریت ریسک ، داشتن استراتژی معاملاتی و پایبندی به آن باز می گردد .
بدین شکل ، هر ایده معاملاتی بایستی یک نقطه نامعتبرشدن داشته باشد . در آن نقطه می توانیم بگوییم : “تحلیل ما اشتباه بوده و بایستی از این معامله خارج شویم تا با ضرر بیشتری مواجه نشویم.” در عمل ، این به معنای “تعیین حد ضرر” معاملات می باشد . طریقه ی تعیین کردن این نقطه در معامله ، به طور کامل بسته به استراتژی معاملاتی فردی و شرایط می باشد . نقطه نامعتبرشدن میتواند بر مبنای پارامترهای فنی نظیر ناحیه حمایت یا مقاومت باشد . همچنین این نقطه میتواند مطابق اندیکاتورها ، ساختار بازار یا یک پارامتر دیگر تعیین گردد . برای تعیین نمودن حد ضرر در ترید ، فقط یک رویکرد کامل وجود ندارد . بایستی خودتان ببینید که چه استراتژی به بهترین شکل مناسب سبک معاملاتی شما است و مطابق آن ، نقطه نامعتبر شدن معامله را تعیین نمایید .
طریقه ی محاسبه اندازه پوزیشن
حالا که ما همه ی پارامترهای مورد نیاز برای محاسبه اندازه پوزیشن را در دست داریم . تصور کنیم که ما یک حساب پنج هزار دلاری داریم . ما میدانیم که نباید بیش از 1٪ از حساب خود را در یک معامله ریسک نماییم . این بدان معناست که ما نمیتوانیم بیشتر از 50 دلار در یک معامله ضرر نماییم . تصور کنیم که ما تحلیل خود از بازار را انجام دادیم و تعیین نمودیم که معامله ما بعد از 5 درصد از ورود ما به معامله باطل میگردد ، در حقیقت زمانی که بازار 5٪ برخلاف روند مورد انتظار ما جلو میرود ، ما از معامله خارج میشویم و 50 دلار ضرر را قبول می کنیم یا 5٪ از پوزیشن ما بایستی همان یک درصد حساب ما باشد .
اندازه حساب – 5000 دلار
نقطه نامعتبرشدن معامله (فاصله از حد ضرر) – 5٪
نتیجه گیری
اندازه پوزیشن مطابق استراتژیهای دلخواه مورد محاسبه قرار نمی گیرد . این کار شامل تعیین ریسک معامله و بررسی نقطه نامعتبر شدن معامله می باشد . جنبه مهمی که این استراتژی دارا می باشد ، اجرای آن است . زمانی که اندازه پوزیشن و نقطه نامعتبر شدن را تعیین نمودید ، نباید آنها را تغییر دهید . در آخر بهترین روش جهت یادگیری اصول مدیریت ریسک ، تمرین کردن زیاد می باشد .
فرمول نرخ رشد در اکسل — آموزش محاسبه به زبان ساده
رشد به معنی افزایش یک کمیت در نظر گرفته میشود. انتظار داریم که بسیاری از پدیدهها، با گذشت زمان تغییر کرده و افزایش داشته باشند. البته در مواقعی نیز علاقمند به رشد منفی هستیم، برای مثال انتظار داریم با مصرف یک داروی ضد سرطان، اندازه غده کاهش داشته، و نرخ رشد منفی را تجربه کنیم. مقادیری مثل سن افراد، از مثالهایی است که رشد آن وابسته به زمان بوده و به صورت یکنواخت صورت میگیرد. همچنین درآمد در ماه برای افراد با توجه به کسب تجربه در حرفهای که دارند، باید به صورت افزایشی رشد کرده ولی میزان یا نرخ رشد آن مانند سن، ثابت نخواهد بود. در این نوشتار از مجله فرادرس به فرمول نرخ رشد در اکسل خواهیم پرداخت و بوسیله رسم نمودار و جدولهای مناسب با استفاده از فرمولها، نرخ رشد را برای بعضی از مسائل محاسبه میکنیم.
از آنجایی که معمولا نرخ رشد، به صورت درصدی نمایش داده یا محاسبه میشود، بهتر است نوشتارهای دیگر مجله فرادرس با عنوان روش محاسبه درصد در اکسل — از صفر تا صد و آموزش اکسل — به زبان ساده را مطالعه کنید. همچنین خواندن مطالب نرخ تورم چیست و چگونه محاسبه میشود؟ — به زبان ساده و مفهوم نرخ رشد مرکب سالانه و روش محاسبه آن — به زبان ساده نیز خالی از لطف نیست.
فرمول نرخ رشد در اکسل
هر چند رشد به منظور نمایش یا نشان دادن افزایش یک کمیت در نظر گرفته میشود، ولی انتظار معاملاتی خود را محاسبه کنید میتوان از آن برای نمایش تغییرات کاهشی یک کمیت نیز استفاده کرد. اغلب در بازار بورس و سرمایه (بازار سهام) برای مشخص کردن سهام قابل قبول برای سرمایهگذاری، نرخ رشد شرکت یا سود دهی آن در گذشته را مبنا قرار میدهند یا از سهامی که نرخ رشد منفی داشته، پرهیز میکنند.
همانطور که گفتیم، تغییرات و نرخ رشد برای مقادیر عددی و کمی قابل محاسبه است و نمیتوان برای دادههای کیفی، نرخ رشد را محاسبه کرد. البته رشد در شاخصهای کیفی، میتواند به صورت ارتقا کیفیت در نظر گرفته شود که شاید به سادگی قابل بیان به شکل اعداد نباشد. بنابراین در این متن به تغییرات و رشد مقادیر عددی (کمی) توجه خواهیم داشت.
محاسبه نرخ رشد
مشخص است که زمانی از تغییرات صحبت میکنیم که یک کمیت با گذشت زمان دچار دگرگونی شده باشد. بنابراین هنگامی نرخ رشد قابل محاسبه است که دو کمیت را با یکدیگر مقایسه کرده و تغییرات را بیان کنیم.
درک مفاهیمی مانند میزان رشد و درصد رشد به ما کمک میکند تا تصویری بهتر از محیط پیرامون خود داشته باشیم. برای مثال رشد درآمد یا سوددهی یک شرکت را محاسبه، یا درصد رشد یک سرمایهگذاری در بازار بورس را بدست آوریم.
تصویر ۱: رشد تعداد بازدیدکنندگان وبلاگ در ماههای مختلف
فرض کنید شما یک وبلاگ دارید و بازدید کنندگان در مرحله اولیه یا اول ماه، 1000 نفر بودهاند. در پایان ماه، وبلاگ شما 1200 بازدید کننده داشته است. میخواهیم فرمول نرخ رشد در اکسل را به کار بگیریم. برای دانستن درصد رشد وبلاگ در آن ماه خاص، کافی است تعداد بازدیدکننده فعلی خود را از بازدیدکنندگان اولیه کسر کنید و نتیجه را بر مقدار اولیه تقسیم نمایید. به این ترتیب میزان رشد نسبت به ماه قبل مشخص میشود.
$$ \large 1200 – 1000 = 200 $$
اگر این عدد را به صورت درصدی نمایش دهیم، مشخص است که تعداد بازدیدکنندگان وبلاگ شما نسبت به ماه قبل، ۲۰٪ رشد داشته است.
نکته: از آنجایی که در مخرج کسر، مقدار اولیه قرار گرفته، میزان رشد را برمبنای آن مشخص کردهایم. بنابراین میگوییم که تعداد بازدیدکنندگان نسبت به ماه قبل، ۲۰٪ رشد داشته است. از همین شیوه نیز برای محاسبه نرخ تورم نقطه به نقطه استفاده میکنند.
پس میتوان به طور کلی، فرمول میزان رشد یا نرخ رشد (Growth Rate) یا به اختصار GR را به صورت زیر در نظر گرفت. فرض کنید انتظار معاملاتی خود را محاسبه کنید مقدار اولیه به صورت $$a$$ و مقدار بعدی با نماد $$b$$ مشخص شده باشد.
رابطه ۱: محاسبه نرخ رشد
در اغلب موارد، درصد رشد، مثبت است زیرا انتظار داریم که مقدار بعدی (یعنی $$b$$) بزرگتر از مقدار قبلی (یعنی $$a$$) باشد. ولی توجه داشته باشید که در صورت افول یا رشد منفی، مقدار $$b$$ کوچکتر از مقدار $$a$$ بوده و در نتیجه، نرخ رشد، منفی بدست میآید. در ادامه فرمول نرخ رشد در اکسل با رابطه ۱ را طی یک مثال بیشتر مورد بررسی قرار میدهیم.
این بار، فرض کنید میخواهیم مقدار بعدی (یعنی $$b$$) را برمبنای نرخ رشد $$GR$$ مشخص کنیم. کافی است رابطه ۱ را تغییر داده و این بار $$b$$ را برحسب $$GR$$ و $$a$$ محاسبه کنیم.
$$ \large a \times GR = b -a $$
$$ انتظار معاملاتی خود را محاسبه کنید \large b = a \times GR + a $$
رابطه ۲: محاسبه مقدار بعدی برحسب نرخ رشد
در ادامه از فرمول یا رابطههای ۱ و ۲، برای محاسبه نرخ رشد و همچنین مقدار بعدی برحسب نرخ رشد، طی یک مثال عددی، استفاده خواهیم کرد.
نرخ رشد ثابت و میزان تغییرات ثابت
فرض کنید شرکتی میخواهد به طور پیوسته و در هر سال، مبلغ ثابتی را به حقوق کارکنان اضافه کند. میخواهیم در این حالت، نرخ رشد حقوق کارکنان را در طول ۱۰ سال محاسبه کنیم. از طرفی در حالت دیگر، فرض کنید بخواهیم با نرخ رشد ثابت، حقوق افراد شرکت تغییر کند. بنابراین میخواهیم مشخص کنیم یک فرد خاص حقوق سالانهاش در طول این ۱۰ سال چه خواهد بود و مثلا در پایان سال دهم، به چه میزان، دریافتی خواهد داشت.
واضح است که در حالت اول، میزان اختلاف ثابت ولی میزان نرخ رشد، متغیر است و در حالت دوم، میزان رشد ثابت ولی میزان اختلاف حقوق در دو سال پیاپی متفاوت خواهد بود. برای هر دو حالت در ادامه متن، جدول و نمودارهای مربوطه را در محیط اکسل اجرا و ترسیم کرده و نتایج را با یکدیگر مقایسه خواهیم کرد.
از آنجایی که در تحلیل تکنیکال و فاندمنتال شرکتهای فعال در بورس نرخ رشد نقش مهمی ایفا میکند، بهتر است فیلمی که فرادرس در مورد تجزیه و تحلیل بازارهای مالی به وسیله تحلیل تکنیکال ارائه کرده است را مشاهده کنید. لینک دسترسی به این فیلم، در ادامه آورده شده است.
- برای مشاهده فیلم آموزش تحلیل تکنیکال (Technical Analysis) معاملات براساس نمودارهای شاخص و قیمت + اینجا کلیک کنید.
میزان تغییرات ثابت
جدول 1، نشانگر میزان میزان افزایش حقوق یکی از کارکنان شرکت مورد نظر در طول ۱۰ سال است. همانطور که میبینید، میزان افزایش حقوق او هر سال با سال قبلی برابر است. بنابراین، اختلاف حقوق دریافت شده در بین دو سال متوالی، برای همه سالها، ثابت خواهد بود.
جدول ۱: میزان حقوق یک کارمند در طی ۱۰ سال در یک شرکت با افزایش ثابت سالانه
سال | حقوق | سال | حقوق |
اول | ۱۰۰ | دوم | 120 |
سوم | 140 | چهارم | 160 |
پنجم | 180 | ششم | 200 |
هفتم | 220 | هشتم | 240 |
نهم | 260 | دهم | 280 |
با توجه به این جدول، واضح است که میزان افزایش یا تغییر در حقوق سالانه، برابر با ۲۰ واحد و برای هر سال ثابت فرض شده و قرار است فرمول نرخ رشد در اکسل را با استفاده از رابطه ۱، محاسبات کنیم. حال مطابق با تصویر ۲، در اکسل نرخ رشد را برای سال دوم محاسبه کرده و نتیجه را برای سلولهای بعدی، با عمل کپی کردن، به کار میبریم.
تصویر ۲: محاسبه نرخ رشد با تغییرات ثابت در اکسل
فرمول نرخ رشد در اکسل با خط قرمز برای سال دوم نسبت به سال اول، مشخص شده است. برای محاسبه نرخ رشد در سالهای بعدی، کافی است همین فرمول را در سلولهای پایینی کپی کنید. توجه دارید که همه آدرسها به صورت مرجع نسبی در فرمول به کار رفتهاند. همانطور که میبینید، ستون نرخ رشد تا سه رقم اعشار، گرد (Round) شده است.
نکته: باز هم تاکید میکنیم که این میزان یا نرخ رشد در اینجا، مربوط به مثلا سال جاری نسبت به سال قبل است. به همین دلیل، ابتدا حقوق سال جاری را از سال قبل کم کرده، سپس بر حقوق سال قبل طبق فرمول نرخ رشد، در اکسل تقسیم کردهایم. این موضوع نشانگر آن است که حقوق سال قبل به عنوان مبنای رشد در نظر گرفته شده.
نرخ رشد ثابت
این بار فرض کنید که شرکت، هر ساله با نرخ رشد ثابتی، حقوق فرد را افزایش میدهد. سال مبنا یعنی سال اول نیز حقوق همان فرد را مانند قبل، ۱۰۰ در نظر گرفتهایم. به این ترتیب برای محاسبه میزان تغییرات یا حقوق در سالهای مختلف، از فرمول یا رابطه ۲ کمک میگیریم. به تصویر ۳ توجه کنید. توجه کنید که فرمول نرخ رشد در اکسل به صورت برعکس اعمال شده است.
تصویر 3: نرخ رشد ثابت و محاسبه میزان تغییرات
به فرمولی که برای سلول C3 نوشته شده، توجه کنید. برای آنکه از تکرار مقدار رشد (که در فرمول باید ثابت باشد) از مرجع مطلق این آدرس استفاده کردهایم. علامتهای $ در ابتدا و انتهای آدرس B2 ، به این منظور نوشته شدهاند. توجه داشته باشید که تغییرات حقوق و مقدار حقوق، با توجه به رقم اعشار گرد شده و نمایش داده شده است.
حال نرخ رشد و میزان تغییرات را در دو حالت گفته شده با یکدیگر طی دو نمودار مقایسه میکنیم. در نمودار اول، نرخ رشد را با دو شیوه گفته شده، نمایش دادهایم. این نمودار در تصویر ۴ قابل مشاهده است.
تصویر ۴: مقایسه نرخ رشد، با توجه به میزان افزایش ثابت
همانطور که میبینید، با توجه به میزان ثابت برای تغییرات حقوق، در ستونهای نارنجی رنگ، درصد رشد به صورت نزولی است. در حالیکه ستونهای آبی رنگ میزان یا نرخ رشد ثابت ۲۰٪ را نشان میدهند. تغییرات ستونهای نارنجی به صورت یک تابع نمایی ولی نزولی است که بیانگر رشد نزولی است. این امر به این معنی است که با گذشت زمان، نرخ رشد کاهش مییابد ولی توجه داشته باشید که نرخ رشد منفی نیست.
در عوض تصویر ۵، حالتی را نشان میدهد که در آن میزان نرخ ثابت بوده و حقوق برای مقایسه نشان داده شده است. واضح است که اگر میزان ثابتی به حقوق اضافه شود، رشد به کندی صورت گرفته که در نمودار با ستونهای آبی مشخص شده. ولی اگر نرخ ثابت ۲۰٪ را در نظر بگیریم، افزایش انتظار معاملاتی خود را محاسبه کنید یا تغییر حقوق از یک سال به سال دیگر به صورت نمایی رشد یا تغییر خواهد کرد.
تصویر 5: مقایسه حقوق دریافتی با نرخ رشد ثابت و متغیر
به منظور دستیابی به فرمول نرخ رشد در اکسل و نحوه محاسبه آن، فایل اطلاعاتی و کارپوشه مربوط به تصاویر ۲ و ۳ و همچنین نمودارهای مربوط به تصویر ۴ و ۵ را در اختیارتان قرار دادهایم. کافی است که فایل را با قالب فشرده از اینجا دریافت کرده، پس از خارج کردن از حالت فشرده، در برنامه اکسل، بارگذاری نمایید. تمامی فرمولها و محاسبات صورت گرفته در کاربرگها و سلولهای مربوطه مشخص شده است.
توجه داشته باشید که اگر بازه زمانی بین سالها، ثابت نبوده یا مثلا در دو مقطع زمانی (مثلا سال اول و سال پنجم) از حقوق فرد خبردار بودیم برای محاسبه نرخ رشد سالانه (متوسط نرخ رشد سالانه) باید از تکنیک نرخ رشد مرکب به جای فرمول نرخ رشد در اکسل استفاده میکردیم.
معرفی فیلم آموزش تحلیل تکنیکال (Technical Analysis) معاملات براساس نمودارهای شاخص و قیمت
تحلیل بازارهای مالی به دو شیوه یا روش اصلی به نامهای تحلیل فاندامنتال (Fundamental) و تحلیل تکنیکال (Technical) صورت میگیرند. این فرادرس، بیشتر برای دسته دوم، یعنی تحلیگران تکنیکال مناسب است که سرمایه گذارانی براساس معاملات میان مدت و کوتاه مدت محسوب میشوند. معمولا تحلیل تکنیکال برای هر محصولی که دارای قیمت است به کار میرود. تحلیل تکنیکال بیشتر به جهت و حرکت قیمت و درصد رشد و نسبت تغییرات در گذشته و حال بازار تکیه کرده و الگوهایی نظیر نمودار خطی، نمودار شاخص و نمودار قیمت را برای تصمیمگیری مورد استفاده قرار میدهد. از نظر تحلیل تکنیکال، نوسانات آینده بازار میتواند مانند سیکل تکراری گذشته بوده و شبیه به نوسانات قبل تغییر کند. البته در این آموزش مثالهایی از بازار فارکس نیز بیان شده و فراگیران میتوانند ضمن آشنایی با اصول تحلیل تکنیکال این بازار را نیز شناخته و از تکنیکهای گفته شده برای تحلیل آن استفاده کنند. فهرست سرفصلها و رئوس مطالب مطرح شده در این مجموعه آموزشی، در ادامه قابل مشاهده است.
- درس یکم: معرفی انواع بازارها، شاخص ها، تحلیلگران، نمودارها و الگوها
- درس دوم: تحلیل تکنیکال براساس نمودار شاخص
- درس سوم: تحلیل تکنیکال براساس نمودار قیمت
- درس چهارم: تحلیل تکنیکال براساس نمودار قیمت با روند صعودی و نزولی
- درس پنجم: تحلیل تکنیکال براساس نمودار قیمت در محدوده قیمتی معین معاملاتی
- درس ششم: تحلیل تکنیکال براساس نمودار برگشتی قیمت
- درس هفتم: انواع مقدار سوددهی (T/P)، توقف ضرر (S/L) و طریقه محاسبه آن در شیوههای مختلف معاملات
- درس هشتم: روانشناسی بازار
- درس نهم: انواع معاملات روزانه
- درس دهم: خلاصهای از بهترین تکنیکهای معاملاتی
زمان این فیلم آموزشی ۱۵ ساعت و ۴۳ دقیقه است که مشاهده آن به همه کسانی که در زمینه بازار بورس به فعالیت میپردازند، پیشنهاد میشود.
- برای مشاهده فیلم آموزش تحلیل تکنیکال (Technical Analysis) معاملات براساس نمودارهای شاخص و قیمت + اینجا کلیک کنید.
خلاصه و جمعبندی
در این نوشتار از مجله فرادرس با فرمول نرخ رشد در اکسل آشنا شده و شیوه محاسبه آن را به کمک فرمولهای مربوطه فرا گرفتید. البته محاسبه میانگین نرخ رشد از مباحثی است که بخصوص در مسائل مالی شرکتها و بورس مورد توجه است. البته واضح است که ابتدا باید نرخ رشد برای هر سال بدست آمده و مثلا از میانگین هندسی برای محاسبه میانگین نرخ رشد استفاده کرد. البته در اغلب اوقات از آنجایی که به همه دادههای مالی شرکت دسترسی نداریم، میتوانیم از نرخ رشد مرکب سالانه برای مشخص کردن درصد رشد یا سوددهی شرکت استفاده کنیم.
اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزشها و مطالب زیر نیز به شما پیشنهاد میشوند:
بازده مورد انتظار (Expected Payoff)
در سرمایهگذاری، مفهومی به نام بازده وجود دارد که به معنای درآمدی حاصل از سرمایهگذاری در مدت زمان مشخصی است.
در حقیقت بازده، سود یا زیانی است که از سرمایهگذاری به دست میآورید. بازده میتواند از انتظار شما کمتر یا بیشتر باشد.
افراد برای افزایش سرمایه و کسب سود، تصمیم به سرمایهگذاری در بازارهای مالی میگیرند. بعضی از طرحهای سرمایهگذاری دارای سود مشخص و تضمین شده هستند و بعضی دیگر سود تضمین شدهای ندارند.
شما باید با توجه به اهداف و انتظارات خود، در این طرحها سرمایهگذاری کنید.
در هر نوع سرمایهگذاری، ریسک و بازده دو مفهوم پیوسته به هم هستند؛ هرگاه انتظار شما از بازده بیشتر باشد، ریسک بیشتری هم در انتظارتان خواهد بود.
به طور کلی در سرمایهگذاری، دو نوع بازده وجود دارد؛ بازده مورد انتظار و بازده تحقق یافته.
بازده مورد انتظار (Expected Payoff) چیست؟
به مقدار پولی که یک فرد انتظار دارد تا از سرمایهگذاری خود به دست آورد، بازده مورد انتظار (Expected Payoff) میگویند.
به عنوان مثال، اگر شما در سهامی که 50 درصد شانس کسب سود 10 درصدی و 50 درصد شانس ضرر 10 درصدی دارد سرمایهگذاری کنید، بازده مورد انتظار شما 5 درصد خواهد بود:
(Expected Payoff = (50% x 20% + 50% x -10% = 5%
این نوع بازده با عدم اطمینان همراه است، یعنی امکان دارد مقدار پولی که مورد انتظار شماست محقق نشود. البته اگر دیدگاه سرمایهگذاری شما بلندمدت باشد، امکان اینکه بازده مورد انتظار خود را به دست آورید بیشتر است.
درکل بازده مورد انتظار، ابزاری است برای تعیین اینکه آیا یک سرمایهگذاری دارای میانگین درآمد مثبت است یا منفی.
عوامل متعددی در بازده مورد انتظار موثر است؛ مانند نسبتهای نقدینگی، نوسانات قیمت، انواع ریسک و انجام معاملات اهرمدار.
بازده تحققیافته (Realized return)چیست؟
بازده تحقق یافته به بازدهای گفته میشود که هم اکنون کسب شده و به عنوان درآمد شما محسوب میشود. این بازده میتواند با توجه به شرایط حاکم در بازار، مثبت یا منفی باشد (به دست آوردن سود یا ضرر).
چگونه از بازده مورد انتظار در امور مالی استفاده میشود؟
بازده مورد انتظار یک بخش اساسی در عملیات تجاری و تئوری مالی است که در نظریههای معروفی مانند پورتفوی مدرن (MPT) و Black-Scholes از آن استفاده میشود.
همانطور که گفتیم، بازده مورد انتظار ابزاری است برای تعیین مثبت یا منفی بودن نتیجه سرمایهگذاری شما؛ البته باید توجه داشته باشید که این ابزار بر اساس دادههای گذشته محاسبه را انجام میدهد و تضمینی برای نتایج آینده نخواهد داشت.
بازده تاریخی (Historical Returns) چیست؟
عملکرد گذشته یک اوراق بهادار یا شاخصی مانند S&P500 را بازده تاریخی آن مینامند. معمولا تحلیلگران برای پیشبینی واکنش یک اوراق بهادار به یک وضعیت اقتصادی خاص، دادههای مربوط به بازده تاریخی را بررسی میکنند.
جمعبندی
قبل از ورود به بازارهای مالی، لازم است تا در این زمینه تجاربی کسب کنید. همچنین یکی از مهمترین نیازهای اولیه، آشنایی با اصطلاحات رایجی است که در هر حوزهای به کار میرود. حوزه بورس و سهام هم از این قضیه مستثنا نیست و واژهها و مفاهیم زیادی برای یادگیری دارد.
در این مقاله درباره یکی از این مفاهیم به نام Expected Payoff صحبت کردهایم.
این اصطلاح در واژهنامه جامع بورسینس منتشر شده است.سایر اصطلاحات و واژههای اقتصادی و مالی را ببینید .
قصد شروع سرمایهگذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاریها انجام دهید:
برای سرمایهگذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه میشود:
فرمول محاسبه بازده سهام، محاسبه بازده سرمایه گذاری در بورس
فرمول محاسبه بازده سهام میتواند در استراتژی هر سرمایه گذاری تأثیر بگذارد. همه ما مقداری پول به عنوان سرمایه کنار گذاشتهایم. کم و زیادش مهم نیست، مهم این است که بتوانیم بازده خوبی به دست بیاوریم یعنی در مدت مشخصی مقدار قابل توجهی سود به دست آورده و از این طریق سرمایه خود را افزایش دهیم.
مسلماً پیش از وارد شدن به هر سهامی باید به خوبی آن را بررسی کرده و با نحوه محاسبه بازده سهام آشنا باشیم تا با اطمینان بیشتر سرمایه گذاری انجام دهیم. از طرف دیگر سنجیدن جوانب تنها پیش از خرید سهام کارایی ندارد. یعنی اینگونه نیست که سهام را خریداری کنیم و کاری به حساب و کتابش نداشته باشیم. پس از خرید و سرمایه گذاری در هر سهم باید ببینیم که آیا توانستهایم بازده خوبی از آن دریافت کنیم یا خیر. در این مقاله انواع فرمول کارامد در زمینه محاسبه بازده سهام را به شما معرفی خواهیم کرد.
بازده سهام
بازده سهام یا (Stock returns) به معنای میزان سود و تغییرات قیمتی یک سهام است که البته تغییرات قیمت حاصل افزایش سرمایه و سود سهمی در فرمول محاسبه بازده سهام به حساب نمیآیند. عددی که به دست میآید به صورت درصدی است و از روی آن میتوانید تصمیمات مهمی در ارتباط با سهام مورد نظر را اتخاذ کنید. بنابراین بازده سودی است که به صورت مستقیم از محل سرمایه گذاری به دست میآورید و یا سودی است که از تغییرات قیمت ناشی میشود. وقتی از بازده صحبت میکنیم منظورمان همان بازده مثبت سهام است. در همین راستا برای آشنایی با میزان بازده واقعی بورس می توانید مقاله مربوطه را مطالعه نمایید.
ما باید حساب و کتاب پول و سرمایهمان دستمان باشد. باید بدانیم که چقدر پول سرمایه گذاری کردهایم، چقدر هزینه پرداختهایم و در این بین چه میزان سود نصیبمان شده است. البته اینکه همه این اتفاقات در چه بازه زمانی اتفاق می افتد نیز بسیار با اهمیت است. اطلاع داشتن از بازده سهامی که در آن سرمایه گذاری کردهایم و سایر اتفاقات همچون تاثیر سهام شناور در میزان قیمت میتواند به عنوان یک ابزار محرکه و انگیزشی کمک کننده باشد.
از طرف دیگر سرمایه گذار متوجه میشود که آیا در نقطه مناسبی سرمایه گذاری کرده است یا خیر؟ و اگر نه، میتواند به فکر سرمایه گذاریهای جایگزین در سهام پربازدهتر باشد. لازم به ذکر است که از فرمول محاسبه بازده سهام صرفاً برای بررسی سهامی که خریداری کردهاید نباید استفاده کنید. اگر سهامی را مد نظر دارید در یک بازه زمانی قیمت خرید و فروش و میزان سود نقدی تعلق گرفته به آن را محاسبه کنید و اگر عددی که به دست آمد نشان دهنده بازده مناسبی بود پس میتوانید برای ورود به آن سهم خود را آماده کنید.
در نظر داشته باشید که در بازاری همچون بورس شما باید از تمام دانش، تجهیزات و تحلیلها استفاده کنید. یعنی یک سهام را با ابزار مختلف و از جوانب متفاوت بسنجید.
به هر حال اگر قرار است در بورس سرمایه گذاری کنید پس از دریافت کد بورسی باید بدانید این سرمایه گذاری چقدر برایتان سود داشته است؟ اگر این عدد، رقم کم و پایینی ست نشان دهنده این است که یک جای کار و یا شاید چندین جای کار میلنگد، جدا از اینکه گاهی بازار سرمایه با رکود و افت و خیز مواجه میشود. گاهی عدم کسب سود مناسب به علت عملکرد نادرست ما در بورس است. یا سهام خوبی انتخاب نمیکنیم و یا گاهی شناسایی سهام مستعد رشد انجام میشود اما در زمان مناسب وارد نشده و یا از آن خارج میشویم. تمام این مسائل در کاهش سود ما و حتی گاهی ضرر و زیانی که میبینیم تأثیر گذار است.
انواع فرمول محاسبه بازده سرمایه گذاری در بورس
محاسبه بازده سرمایه گذاری در بورس و یا فرمول محاسبه بازده سهام یکی از روشهایی است که افقهای پیش رویمان را روشن میکند و به دو نوع تقسیم میشود.
- بازده قیمتی
- بازده نقدی
بازده قیمتی : این بازده به تفاوت قیمت خرید و فروش یک سهام یا دارایی اطلاق میشود. فرمول محاسبه بازده قیمتی به این صورت است.
بازده نقدی: سود نقدی است که به صورت دورهای به دست سرمایه گذار میرسد. فرض کنید شما سرمایه خود را به خرید یک مغازه اختصاص دادهاید. اگر مغازه را اجاره دهید، اجاره بهایی که ماهیانه دریافت میکنید در واقع همان بازده نقدی سرمایه گذاری شماست. در مورد سهام همان سود نقدی که سالیانه دریافت میکنید بازده نقدی محسوب میشود.. فرمول این نوع از بازده نقدی به صورت زیر است
فرمول محاسبه بازده سهام نیز به این طریق محاسبه میشود
منظور از (P1) قیمت فروش
منظور از (P0) قیمت خرید
منظور از (D) جریان نقد است.
فرض کنید که شما سهامی را از یک شرکت دارویی به مبلغ 5000 ریال خریداری کردهاید (P0). پس از گذشت 6 ماه سهام خود را به قیمت 7200 ریال به فروش میرسانید (P1). شما شانس حضور در مجمع عادی سهام شرکت دارویی را داشته و به هر سهم مبلغ 1300 ریال نیز سود نقدی تعلق گرفته است (D). با جایگزین کردن اعداد در فرمول بازده سهام که در بالا به آن اشاره شد. به بازده کل سهام دست پیدا خواهید کرد. مطالعه مقاله "بهترین سرمایه گذاری با 10 میلیون" میتواند مفید باشد.
روشها و فرمولهای کاربردی دیگر
روش سود بر قیمت
این روش خیلی کاربردی نیست زیرا بازده ناشی از تغییرات قیمت در آن محاسبه نمیشود و تنها بازده سهامدار برای یک دوره معین اندازه گیری میشود.
ke=e/p
ke: بازده هر سهم
e: سود سالیانه هر سهم
P: قیمت خرید سهم
روش پیش بینی سود نقدی
در این مدل فرض بر این گذاشته میشود که سهامدار قرار نیست سهام خود را به فروش برساند و هیچ معاملهای در کار نخواهد بود. بنابراین تغییرات قیمت محاسبه نمیشود. تنها چیزی که به حساب میآید سود حاصل از نگهداری سهام است که همان سود نقدی میباشد. این روش بیشتر برای سهامدارانی که سهام را با اهداف بلند مدت خریداری میکنند جوابگو خواهد بود.
Ke: نرخ بازده مورد انتظار سهامدار
Dt: سود نقدی مورد انتظار در پایان سال
.P: قیمت سهم در ابتدای دوره
روش بازده کل
بازده کل شامل تمام مزایایی است که در طول سال شامل سهام میشود همانند، سود نقدی، تغییرات قیمتی، بازده ناشی از سهام حق تقدم و بازده حاصل از اعطای سهام جایزه.
فرمول محاسبه بازده سهام با روشهای مختلف و با استفاده از پارامترهای متفاوتی محاسبه خواهد شد و شما این اختیار را دارید با توجه به استراتژی سرمایه گذاری خود از هر یک از این روشها که صلاح میبینید استفاده کنید.
فرمول محاسبه بازده سهام یکی از روشهایی است که سرمایه گذاران بازار بورس از آن برای سنجش میزان بازدهی که یک سهم برایشان داشته استفاده میکنند. برای این کار از فرمولهای مختلفی استفاده میشود که شما با توجه به نوع سرمایه گذاری و سبکی که در پیش گرفتهاید میتوانید از آنها استفاده کنید.
بازده سودی است که به صورت مستقیم از سرمایه گذاری و یا از طریق تغییرات قیمتی به دست میآورید. این کلمه کاملاً بار مثبت دارد. هر سهمی که شما خریداری میکنید در یک قیمت خاصی خریداری و در یک قیمت و زمان خاصی به فروش میرسانید.
علاوه بر این اگر به میزانی سهامداری کنید که در مجمع عادی هم شرکت داشته باشید سهامتان مشمول دریافت سود نقدی نیز خواهد بود و همه اینها بازدهی است که آن سهام خاص برایتان به همراه داشته است. علاوه بر این سهام جایزه و حتی سهام حق تقدم هم در زمره بازده سهام به حساب خواهند آمد.
دیدگاه شما