موضع معاملاتی خرید و فروش استقراضی

شورت سل چیست؟

کتاب اوراق مشتقه و استراتژی های معاملاتی اختیار معامله به زبان ساده

کتاب اوراق مشتقه و استراتژی های معاملاتی اختیار معامله به زبان ساده کتابی کم حجم با متن ساده و روان است. این کتاب با زبان ساده اطلاعات پایه جهت آشنایی و ورود به بازار اوراق مشتقه به خواننده منتقل می‌کند. همچنین در فصل پایانی کتاب برخی از استراتژی‌های معاملاتی مناسب در بازار مشتقه بیان شده است.

بخشی از مقدمه کتاب اوراق مشتقه و استراتژی های معاملاتی اختیار معامله به زبان ساده

رشد سواد مالی جامعه و آگاهی افراد نسبت به بازارسرمایه قابل مشاهده و ملموس است. مشارکت صعودی حقیقی‌ها در جهت موضع معاملاتی خرید و فروش استقراضی سهامداری نسبت به ادوار گذشته که استنتاج سودآوری بازار سرمایه و گرایش عموم به سمت آن است، گواه این است که بازار سرمایه جای خود را در سبد سرمایه‌گذاری افراد و در کنار سپرده‌های بانکی، بازار مسکن و طلا باز کرده است.

یکی از مباحث تخصصی سرمایه گذاری در بازار بورس، اوراق مشتقه و علی الخصوص اوراق اختیار معامله و استراتژی های شکل گرفته برآن است. در این راستا تاکید کتاب حاضر بر آشنایی با این مباحث بصورت تخصصی اما به زبان ساده و صیقل داده شده می‌باشد. و تلاش برآن بوده که فارغ از هرگونه دشواری‌های کلمات ترجمه‌ای و بدور از لغات ناآشنا، مباحث در قالب جملات سلیس و مثال‌های کاملاً تشریح شده، بصورت تفهیمی سهل و روان حلاجی شوند. و برای مخاطبان بیان شود. مطالب کتاب می‌تواند برای تمامی دانشجویان رشته‌های مالی، اقتصادی، بازرگانی و حسابداری و علاقه‌مندان مفید باشد.

سرفصل مطالب کتاب اوراق مشتقه و استراتژی های معاملاتی اختیار معامله به زبان ساده

فصل اول: اوراق مشتقه
اوراق مشتقه
قیمت توافقی و تاریخ انقضا
اختیار خرید و بهای اختیار خرید
اختیار فروش و بهای اختیار فروش
کاربردهای ساده برای اختیار خرید و اختیار فروش
کاربردهایی برای اختیار خرید
کاربردهایی برای اختیار فروش
اختیار معامله اروپایی و اختیار معامله آمریکایی
قرارداد تاخت
قرارداد آتی
مبانی و مفاهیم قرارداد آتی
قرارداد پیمان آتی
مبانی و مفاهیم پیمان آتی
به روز کردن حساب در پیمان آتی (تعدیل حساب ودیعه)
مفهوم قراردادهای باز در پیمان و قرارداد آتی
حساب ودیعه
آربیتراژ
شروط آربیتراژ
فروش استقراضی
اهداف فروش استقراضی
ساز و کار فروش استقراضی
فروش تعهدی
ساز و کار فروش تعهدی

فصل دوم: استراتژی های معاملاتی اختیار معامله

استراتژی های معاملاتی
استراتژی های معاملاتی متقارن و استراتژی های معاملاتی غیر متقارن
استراتژی های معاملاتی متقارن
استراتژی های معاملاتی استرادل
استراتژی های معاملاتی استرانگل
استراتژی های معاملاتی استرپ
استراتژی های معاملاتی استرپ
استراتژی های معاملاتی نامتقارن
استراتژی های معاملاتی نامتقارن رونق
استراتژی های معاملاتی نامتقارن رکود
استراتژی های معاملاتی ترکیبی نامتقارن پروانه‌ای

مشخصات کتاب

نویسنده: هوشنگ سهیلی‌نیا
تعداد صفحات: ۱۰۴
قطع: وزیری
نوع جلد: شومیز
نوبت چاپ: اول، ۱۴۰۰
شابک: ۹۷۸۹۶۴۱۵۷۵۱۸۴
قیمت: ۷۰ هزار تومان
ناشر: انتشارات نگاه دانش

شورت سل (Short Sell) چیست؟

شورت سل (Short Sell) یا به عبارتی فروش تعهدی شده‌ی سهام می باشد که از سابقه ی نسبتا کوتاهی برخوردار است. فروش تعهدی را به عنوان یک ابزار جدید در جعبه ی ابزار سرمایه می شناسند. در مورد مفهوم Short Sell باید بگوییم که هنگامی که قیمت ها در بازار سرمایه گذاری در حالت صعود هستند، سرمایه گذاران این امکان را دارند که به وسیله ی خرید و فروش سهام در قیمت های بالاتر به سود برسند. این در حالی است که در برخی از بازارهای بورس این امکان محقق شده است که در هنگام نزول قیمت ها نیز به سود دست پیدا پیدا کرد. زمانی که یک سرمایه گذار تشخیص می دهد که سهام یک شرکت خاص با کاهش مواجه شده است، این امکان را خواهد داشت که تعداد مشخصی از سهام شرکت مورد نظر را از سهامداران دیگر به صورت قرض بگیرد و در بازار بفروشد. بعد از اینکه سهام با کاهش قیمت روبرو شد افراد می توانند مقدار سهامی را که از سهامداران یا شرکت های مختلف قرض گرفته اند با قیمت پایین تر از بازار خریداری کنند و شرکت یا شخص قرض دهنده پس دهند. به این شکل است که فرد می تواند به میزان اختلاف قیمت خرید و فروش از عملیات Short Sell سود ببرد. نکته ی مهمی که وجود این است که فرد قرض گیرنده باید به تعداد روزهایی که سهام را قرض گرفته است بهره به قرض دهنده ی سهام پرداخت کند. بیشتر اوقات سهام برای قرض گرفتن وجود دارد. اما باید توجه داشته باشید که سهام نزولی و تقاضا برای قرض گرفتن آن زیاد است از بهره ی بالاتری برخوردار می باشد.

در صورتی که در زمان قرض سود نقدی تقسیم شود یا سهام تجزیه گردد همه ی مزایا برای دارنده ی اصلی سهام محفوظ خواهد بود. هنگامی که فرد سهامی را خریداری کرده باشد، این امکان وجود دارد که قیمت سهام و سود سرمایه تا بی نهایت رشد کند. اما بدترین وضعیت در این سناریو زمانی است که قیمت سهم به صفر برسد و فرد به شکل صد در صدی ضرر کند. در Short Sell برعکس این قضیه نیز اتفاق می افتد. به این معنی که بالاترین میزان سود برابر با اندازه ی سرمایه می باشد که در صورتی اتفاق می افتد که قیمت سهام به صفر برسد. در مورد حداکثر زیان باید بگوییم که بی نهایت است به این دلیل که قیمت ها می توانند تا بی نهایت رشد داشته باشند. بنابراین برای امنیت معامله در زمان فروش استقراضی یا تعهدی وجوهی که از فروش تعهدی به دست می آید به عنوان وثیقه نزد قرض دهنده سهام باقی می ماند. وجوهی که مربوط به به وثیقه هستند را در اوراق بدهی کوتاه مدت سرمایه گذاری می کنند که از مجموع بهره ی آن شخص قرض گیرنده باید به فرد قرض دهنده پرداخت کند کم می شود. نرخ بهره ای که از فروش Short Sell به دست می آید به نرخ تخفیف معروف است. در حقیقت بخشی از بهره ی قرض گیرنده که باید پرداخت گردد از این راه تامین می شود. به این دلیل که مزایای وجوهی که از فروش نصیب فروشنده ی تعهدی می شود. در صورتی که سهام خاصی برای Short Sell پیدا نشود یا به سختی یافت شود نرخ تخفیف فروش برای آن سهم می تواند منفی یا بسیار پایین باشد.

آیا انجام شورت سل (Short Sell) در بازار بورس ایران امکان پذیر است؟

شورت سل چیست؟

هر نوع ابزار مالی که در بازار سرمایه ایران مورد معامله قرار می گیرد از یک فیلتر با عنوان کمیته فقهی بورس گذر می کند. این کمیته سعی می کند که برای ابزارهای مالی یک نوع توجیه کاملا شرعی بیاورد تا معامله گران و فعالان بازار بورس با مشکلات شرعی برخورد نکنند. خبر خوب این است که این کمیته موفق شده است که این مدل معامله را از دیدگاه شرعی توجیه نماید و به عنوان یک شیوه ی جدید برای معامله در بازار بورس معرفی کند.

آیا شورت سل (Short Sell) برای همه ی سهام ها قابل اجرا است؟

Short Sell چیست؟

در بازار Short Sell افراد می توانند برای نماد هایی اقدام کنند که نام آن ها اعلام می شود. به این مفهوم که سازمان بورس نمادهایی را اعلام می کند به این ترتیب مشخص می شود که چه نمادهایی با چه تعداد و با سقف معین تحت فرایند فروش تعهدی قرار می گیرند. بر اساس یک اعلامیه همه ی مشخصاتی که برای فروش اوراق استقراضی وجود دارد مشخص و اعلام می گردد. این مشخصات می تواند در بردارنده مواردی مانند وجه تضمین ها، نرخ تشویقی، دوره زمانی و بقیه ی موارد می شود که باید براساس آن دستورالعمل و اطلاعات ارائه می شود.

بنابراین نتیجه می گیریم که انجام فرایند فروش تعهدی بر روی همه سهم ها امکان اجرا ندارد تنها سهامی می توانند در این عملیات شرکت کنند که به وسیله سازمان بورس و فرابورس اعلام می گردد. فرایند Short Sell برای ایرانی ها به صورت بومی عرضه می شوند.

روش کار شورت سل (Short Sell) یا فروش استقراض در ایران چگونه است؟

مطالبی که در ابتدا به آن اشاره کردیم به عنوان کلیاتی است که معمولا در همه ی بازارهای بورس دنیا به آن عمل می شود. اما باید به این مسئله نیز توجه داشته باشید که این امکان وجود دارد که در هر بازار بورس تفاوت هایی در جزئیات فرایند Short Sell مشاهده شود. در بازار بورس تهران به افرادی که مایل هستند سهام خود را به صورت قرضه ارائه کنند مالک می گویند و افرادی که مایل هستند یک سهم را به موضع معاملاتی خرید و فروش استقراضی صورت تعهدی یا استقراضی بفروشند متقاضی می گویند. مهم ترین مسئله ای که در ارتباط با فروش استقراضی در بازار بورس تهران باید به آن توجه شود این موضوع است که همه ی سهم ها از امکان فروش استقراضی یا تعهدی برخوردار نیستند. همان طور که در بالا اشاره کردیم این نمادها به وسیله سازمان بورس اعلام می شود.

پیش از آنکه یک فرد بتواند به عنوان مالک یا متقاضی برای معامله ی Short Sell اقدام کند باید قراردادی را که به این نوع معامله مربوط می شود نزد کارگزار خود امضا نماید. بعد از انجام این مرحله مالک به یک سامانه دسترسی پیدا می کند که با عنوان سامانه ی تامین شناخته می شود. نمادهای بورسی که مالکان می توانند براساس آن سهام خود را به دیگران قرض دهند علاوه بر اطلاعیه ای که سازمان بورس منتشر می کند به وسیله ی این سامانه نیز قابل مشاهده است. مالک می تواند به کمک این سامانه نماد و تعداد سهم هایی را که مایل به قرض دادن آن هستند را معین کند. بعد از این مرحله نوبت به تعیین دوره تنفس می رسد. دوره ی تنفس به تعداد روزهایی اطلاق می شود که مالک براساس آن نمی تواند سهم خود را از متقاضی یا قرض گیرنده پس بگیرد. فقط در زمانی که متقاضی با میل خود سهام قرضی را مجددا از بازار خریداری کنند و به مالک برگردانند. اما بعد از گذشت این دوره در صورتی که مالک بخواهد سهام خود را پس بگیرد شخص قرض گیرنده موظف است که بدون تاخیر آن را از بازار تهیه کرده و به مالک بازگرداند.

ممکن است سهم مورد نظر با صف خرید مواجه شود که در این شرایط متقاضی نتواند آن را خریداری کند بنابراین موظف است که سهم را به شکل نقدی تسویه کند. نکته ی دیگر اینکه متقاضی باید در کنار پرداخت قیمت روز سهم جرایم مربوط به مالک را نیز پرداخت نماید.

هنگامی که یک متقاضی سهمی را در بازار از یک مالک قرض می گیرد و در بازار می فروشد وجه آن باید به مالک باز پس داده بشود.مالکان این امکان را دارند که وجوه دریافتی را در محل هایی مانند صندوق های با درآمد ثابت و سپرده بانکی سرمایه گذاری کنند. این عملیات به صورت کاملاً سیستماتیک انجام می گیرد. در برخی موارد ممکن است که مالک نرخی را به عنوان نرخ تشویقی معین کند که به عنوان درصدی از سودی است که از وجوه فروش تعهدی دریافت می شود و مالک مایل است که آن را به متقاضی بدهد. این فرایند را جهت جذب متقاضی انجام می دهند. امکان دارد در موقعیتی که قیمت سهم در شرایط صعودی قرار می گیرد مالک نرخ را بیشتر کند.

در صورتی که متقاضی از معامله سودی دریافت کند باید درصدی از سود حاصل شده را به مالک بدهد. این سود را معمولا در مواقعی پرداخت می کنند که معامله Short Sell یا فروش استقراضی در مدت زمانی کمتر از دو روز انجام شده باشد. به این معنا که متقضی در مدت دو روز سهام مورد نظر را از بازار خریداری کرده و به مالک عرضه کند. در صورتی که بازخرید سهم ها در همان روز انجام بگیرد که فروش تعهدی انجام گرفته است سود مشارکتی که به مالک تعلق می گیرد 20 درصد خواهد بود.

جایگاه شورت سل (Short Sell) در بازار سرمایه

همان طور که می دانید Short Sell به عنوان یک ابزار جدید در بازار سرمایه مطرح شده است و نخستین معاملاتی که در ایران تحت این فرایند استارت خورد در اسفند 98 بوده است. این ابزار عملیات خود را با 8 نماد آغاز کرد. این ابزار به عنوان یکی از ابزارهای جالب در جعبه ی ابزار اقتصادی جهان شناخته می شود. پارسیان بورس امیدوار است که این مقاله برای خوانندگان مفید بوده باشد.

موضع معاملاتی خرید و فروش استقراضی

بهترین راهکار برای افزایش نقدشوندگی بازار، افزایش همزمان حجم مبنا و دامنه نوسان معاملات است تا هم معاملات، در دامنه نوسان پویاتری افزایش یابد و هم قیمت پایانی سهم به راحتی تغییر نکند.

بورس در دوران دهقان دهنوی

پس از استعفای قالیباف اصل از ریاست سازمان بورس و اوراق بهادار، آقای محمدعلی دهقان دهنوی سکاندار این سازمان شدند.

تقاضاهای حمایتی در نمادهای شاخص ساز

به نظر می‌رسد بازار، ساعات ابتدایی خود را با تقاضای‌های به ویژه حمایتی و تا حدودی هیجانی در نماد‌های بزرگ آغاز نماید.

فروش تعهدی، بازارگردان جدید «بورس»

در بهمن ماه شاهد راه‌اندازی ابزار فروش تعهدی ( فروش استقراضی یا short sell) بودیم که این ابزار برای سرمایه‌گذاران امکان کسب بازدهی از روند‌های نزولی را فراهم می‌سازد.

فروش استقراضی ، فرآیندی پر ریسک

فروش استقراضی ، فرایندی پرریسک بوده زیرا در صورت خرید سهام، خریدار صرفاً در معرض از دست دادن قیمت پرداخت شده بابت سهام است اما؛ در صورتی که سهم را به شکل استقراضی بفروشد، عملاً هیچ محدودیتی در میزان ضرر احتمالی وجود ندارد، چرا که سهم می‌تواند به صعود ادامه دهد.

دارندگان اطلاعات نهانی اجازه فروش تعهدی ندارند

مدیرعامل شرکت بورس تهران گفت: تاکنون در بازار سرمایه ایران از محل افزایش قیمت دارایی‌های مالی سرمایه‌گذاران منتفع می‌شدند و حال با سازوکار فروش تعهدی علاوه بر پوشش ریسک، امکان انتفاع و سودآوری از محل ریزش قیمت سهام و دارایی مالی موردنظر نیز که تحت این سازوکار است، وجود دارد.

سودآوری سنگین صادرات محورها

افزایش قیمت دلار نیمایی به ۱۳.۵۰۰ تومان منجر به رشد نرخ‌های فروش در اکثر شرکت‌های تولیدکننده می‌شود و این می‌تواند مجددا رشد سودآوری سنگین شرکت‌های صادرات‌محور را در پی داشته باشد.

بورسی ایزوله در برابر تهدیدها

سهامداران و تسعیر ارز

بر خلاف سهام شرکت‌های بزرگ صادراتی و حتی بانکی، برای سهام کوچکی که در این روز‌ها حباب‌های قیمتی خود را تبدیل به بالن کرده‌اند نیز افزایش عرضه و عدم استقبال خریداران دور از ذهن نیست.

اجرای بازار دوطرفه با سازوکار وکالت و فروش تعهدی

سختی‌های یک صعود

ابزاری برای کاهش ریسک اما به شرط!

اعلام جزئیات جدید از ابزار جدید بازار سرمایه

یکی از مهمترین رخدادها در بازارسرمایه که بنابر اظهار رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار به زودی از آن رونمایی خواهد شد، موضوع فروش استقراضی سهام است که به عنوان «فروش تعهدی» در ایران معرفی و شناخته می شود.

فروش استقراضی راهی برای کسب سود از افت بازار

همان‌گونه که در زمان رشد بازار سرمایه، اعتبار‌های خرید به سهامداران برای کسب بازدهی کمک می‌کند، در زمان افول بازار نیز فروش استقراضی به کمک سرمایه‌گذاران می‌آید اما.

ورود نقدینگی و نگهداری سهم

پس از افزایش تقاضا و هیجانی در اکثر نماد‌های بازار سهام در دو هفته اخیر به نظر می‌رسد حتی سرمایه‌گذاری در نماد‌های بنیادی مانند "فولاد" و "فملی" هم با، اما و اگر‌های جدی در بین سرمایه‌گذاران مواجه شده است.

آموزش و ماندگاری سهامداران

هرچقدر سطح سواد مالی در کشور ارتقا پیدا کند این موضوع می‌تواند موجب ارتقای سطح دانش سهامداران بازار سرمایه و کاهش ریسک سرمایه‌گذاری آن‌ها شود و در نتیجه هم ورورد به بازار‌های مالی تسهیل شود و هم سرمایه‌گذاران و سهامداران در این بازار تجربه‌ای را ایجاد کنند که به فکر خروج از آن نباشند.

نقدشوندگی حداکثری یکی از عوامل پویایی بازار سرمایه

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: یکی از مهمترین عوامل پویایی امروز بازار سرمایه ایران، نقدشوندگی حداکثری است. در اوایل سال ۹۵ و در هر ماه، بطور میانگین بین ۶۰ تا ۷۰ نماد معاملاتی متوقف بود، اما درحال حاضر میانگین نمادهای متوقف به ۱۰ نماد موضع معاملاتی خرید و فروش استقراضی کاهش یافته است.

رسیدگی به قانون جدید بازار پایه در وقتی دیگر!

رئیس سازمان بورس گفت: ممکن است بررسی قانون جدید بازار پایه از دستورجلسات این هفته شورای عالی بورس خارج شود.

ابزارهای مالی بدون تایید کمیته فقهی قابل استفاده نیست

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: کمیته فقهی بازار سرمایه ایران از سال ٢٠٠٧ میلادی آغاز به کار کرده و از آن زمان تا حالا به صورت هفتگی تمام فعالیت‌های بورس ایران را رصد می‌کند و ابزارهای مالی، بدون تایید این کمیته قابل استفاده نیست.

عمق بخشی به سازوکارهای تامین مالی، رویکرد اصلی کمیته فقهی

آخرین جلسه کمیته تخصصی فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار در سال جاری برگزار شد.

به گزارش «کالاخبر»، مجید پیره دبیر کمیته تخصصی فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار به تشریح مصوبات و جزئیات این جلسه پرداخت و گفت: در سال ۹۷، این کمیته ۱۸ جلسه تخصصی برگزار کرد که بررسی مسائل جدید در راستای عملیاتی کردن مصوبات قبلی این کمیته و توسعه راهکارهای معاملاتی و تأمین مالی منطبق با شریعت در بازار سرمایه رویکرد اصلی این جلسات بود .

وی با بیان اینکه در جلسه اخیر کمیته تخصصی فقهی، بررسی ابعاد فقهی چند موضوع در دستور کار قرار گرفت، اظهار داشت: در ابتدای جلسه، در خصوص ارایه الگوی جایگزین قراردادهای بازخرید که پیش از این مطرح شده بود، بحث و بررسی شد که به جمع بندی رسید .

دبیر کمیته تخصصی فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: کمیته تخصصی فقهی در این خصوص چنین جمع بندی کرد که از نظر ملاحظات فقهی می توان با استفاده از ظرفیت قرارداد فروش اسناد خزانه اسلامی و انضمام دو قرارداد اختیار معامله به آن، بخشی از کارکردهای قراردادهای ریپو یا بازخرید را محقق کنیم ؛ بنابراین با استفاده از این قرارداد، می توانیم سازو کاری را برای پیمانکاران فراهم کنیم تا در قالبی منطبق با موازین شریعت اسلام، تامین مالی کنند .

به گفته پیره، در جلسه کمیته فقهی، مصوبه این کمیته در خصوص طرح تامین مالی مبتنی بر فروش اسناد خزانه اسلامی و انضمام دو قرارداد اختیار معامله به آن بررسی شد و در نهایت به تایید اعضا رسید.

وی افزود: در صورت عملیاتی شدن این مصوبه، پیمانکارانی که اسناد خزانه اسلامی دارند و قصد دارند از محل بخشی از این اسناد در اختیار برای دوره زمانی معینی تامین مالی کنند، می توانند با استفاده از ظرفیت فراهم شده از مصوبه جدید کمیته فقهی، این تامین مالی را انجام دهند.

پیره ادامه داد: موضوع دیگری که در جلسه کمیته فقهی در خصوص آن بحث و بررسی شد، الگوی جایگزین فروش استقراضی سهام بود. با توجه به اینکه قرارداد فروش استقراضی سهام سابقا در کمیته تخصصی فقهی در دو نوبت بررسی شده و خود این قرارداد از منظر ملاحظات شرعی تایید نشده بود، راهکارهای جایگزینی برای قرارداد فروش استقراضی در کمیته فقهی مطرح شده و به تصویب رسیده بود.

رئیس گروه مالی اسلامی مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی افزود: هر کدام از این دو راهکار قبلی ملاحظاتی را در مرحله اجرا به همراه داشت و این باعث شد که خبرگان مالی و فقهی به این فکر بیفتند که آیا این امکان وجود دارد که طرح های جدیدی هم برای فروش استقراضی مطرح بشود یا خیر. در نهایت دو طرح جدید برای موضوع فروش استقراضی سهام مطرح شده و بررسی ابعاد فقهی آن در دستور کار کمیته فقهی قرار گرفت.

دبیر کمیته تخصصی فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار توضیح داد: طرح اول مبتنی بر نوعی از قراردادهای بیع بود که در آن حق فسخ آن قرارداد هم وجود دارد ؛ این طرح به عنوان طرحی منطبق با موازین شریعت برای تصویب در کمیته فقهی پیشنهاد شد و در نهایت کمیته فقهی در خصوص این طرح مجموعه ای از ملاحظات فقهی و عملیاتی و حقوقی مطرح کرد که مقرر شد مطالعات بیشتری در خصوص این پیشنهاد انجام شود.

پیره اظهار داشت: پیشنهاد دیگری هم برای الگوی جایگزین فروش استقراضی سهام، در دستور کار کمیته فقهی قرار گرفت که بر مبنای ترکیب قراردادهای وکالت و تعهد به خرید بود و اعضا تأکید داشتند که با توجه به ضرورت بررسی جامع ابعاد فقهی آن، جمع بندی در آن در جلسات بعدی انجام شود.

رئیس گروه مالی اسلامی مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی ، تقدیر از زحمات ۸ ساله آیت الله تسخیری به عنوان یکی از اعضای کمیته را موضوع دیگری دانست که در جلسه اخیر کمیته تخصصی فقهی در دستور کار قرار داشت. همچنین با توجه به اینکه جلسه گذشته، آخرین جلسه سال ۹۷ بود، کمیته گزارشی از عملکرد این کمیته در طول سال ارائه شد.

پیره خاطرنشان کرد: در سال جاری ۱۸ جلسه در کمیته تخصصی فقهی برگزار شد که در این جلسات، درخصوص ۱۱ موضوع بحث و بررسی و در نتیجه این ارزیابی ها، مشخص شد در سال ۹۷ رویکرد اصلی این کمیته به سمت عمق بخشی به سازو کارهای تامین مالی و توسعه راهکارهای منطبق با شریعت در بازار سرمایه بوده است.

معاملات مارجین (Margin Trading)

معامله مارجین، روشی برای خریدوفروش و معامله دارایی است که از سرمایه ای که توسط شخص ثالث تامین و فراهم می شود، بهره می گیرد. در مقایسه با انواع روش های معمولی معامله، حساب های مارجین به معامله گران با استفاده از اهرم ها، امکان دسترسی به مقادیر بیشتری از سود (و همچنین ضرر) را می دهند. در ادامه با ارز دیجیتال همراه باشید تا نگاه دقیق تری به مفهوم مارجین تریدینگ بیاندازیم.

سرمایه گذاران نترسی که احساس می کنند نوسانات شدید بازار ارزهای دیجیتال به اندازه کافی هیجان انگیز نیست، می توانند از امکانات معاملات مارجین که امروزه بسیاری از صرافی ها آن را ارائه می دهند، استفاده کنند.

معاملات مارجین با استفاده از اهرم، می تواند از لحاظ تئوری سود بسیاری را به ارمغان آورده و همچنین ممکن است نقطه مقابل موضع معاملاتی خرید و فروش استقراضی آن نیز رخ دهد که سرمایه ای بیش از حد انتظارتان را از دست بدهید. به همین ترتیب، برخی از صرافی ها، انتظار بیشتری از تریدرهای مارجین داشته و در تأیید هویت آنها سخت گیری بیشتری را اتخاذ کرده یا حتی شروطی را برای واجد شرایط بودن آنها تعیین می کنند.

اکنون قصد داریم نگاه مختصری به تعریف مارجین تریدینگ و نحوه انجام آن انداخته و خطرات و مزایای احتمالی آن را مورد بررسی قرار دهیم.

معاملات مارجین به زبان ساده
معاملات مارجین در ارزهای دیجیتال، تفاوت عمده ای با معاملات مارجین مربوط به اوراق بهادار سنتی تر مانند سهام و اوراق قرضه ندارد. ایده اصلی این است که شما سرمایه اولیه خود را توسط قرض گرفتن پول و استفاده از اهرم، افزایش می دهید. این مسئله معمولاً توسط یک نسبت، بیان می شود.

برای مثال، سپرده گذاری 5 دلاری به وسیله اهرمی با نسبت 5:1 (یک به پنج) به این معناست که شما در بازار آزاد به میزان 25 دلار شرط می بندید. اما نکته ای که وجود دارد این است که شما باید در هر حال، پول قرض گرفته شده را بازگردانید. پس در تمام معاملات مارجین، سود به دست آمده باید به گونه ای تخمین زده شود که علاوه بر وام دریافت شده، کارمزد مربوط به پول اضافی قرض گرفته شده را نیز تحت پوشش قرار دهد.

معامله مارجین می تواند برای هر دو موقعیت فروش استقراضی (short) و خرید استقراضی (long) مورد استفاده قرار گیرد. موقعیت خرید استقراضی نشان دهنده این فرض است که با افزایش قیمت دارایی معامله گر سود می کند و موقعیت فروش استقراضی درست برعکس آن با کاهش ارزش دارایی معامله گر به سود می رسد.

فرض کنید که فردی یک بیت کوین دارد. او پیشبینی می کند که قیمت بیت کوین از 3,000 دلار به 5,000 دلار برسد و یک معامله مارجین با اهرم 5 انتخاب می کند. در این صورت، گویی که فرد مورد نظر حالا 5 بیت کوین دارد و اگر قیمت به 5,000 دلار برسد سودش 5 برابر بیشتر از وقتی است که با یک بیت کوین سرمایه گذاری کند. اما از سوی دیگر، اگر این فرد اشتباه کرده باشد و قیمت کاهش یابد، صرافی از پول اولیه او نسبت به ضرر صورت گرفته کم می کند یا حتی ممکن است تمام پول او را بردارد.

دو قسمت اصلی برای بازار مارجین تریدینگ وجود دارد. اولین قسمت، معاملات مارجین در بازار نقدی است.

در این گونه از معاملات، مبالغ قرض گرفته شده باید به محض اتمام معامله عودت داده شود. این ساز و کار معمولاً توسط صرافی ها و از طریق سیستم وام دهی همتا به همتا انجام می پذیرد. به عبارت دیگر، یک نهاد دادوستد مجزا مبالغ قرض گرفته شده را تأمین کرده و انتظارات از این نهاد برای تأمین پرداخت ها (با بهره یا کارمزد معامله) بالاست.

این مسئله به نوبه خود باعث ایجاد آستانه تسویه خواهد شد. اگر میزان بدهی معامله کننده بیشتر از ارزش کل تضمین باشد، وام دهنده می تواند فراخوان مارجین (margin call) انجام دهد تا مطمئن شود که خواهد توانست پول قرض داده شده خود را پس بگیرد. این مسئله به خودی خود به دو سطح تقسیم می شود.

اولین بخش یک حد مجاز اولیه که معامله گران را از ایجاد موقعیت های نامعقول بازمی دارد و حد مارجین پایین تر که در صورت نزول معامله گر به قلمرو خسارت است، یک مارجین کال فوری را فراخوانی می کند.

دومین بخش عمده معاملات مارجین، مبادله مشتقات است. مشتقات، همانطور که از نامشان پیداست ابزارهایی مالی هستند که در لایه ای بالاتر از دارایی اصلی ایجاد شده اند که آشناترین نوع آن، معاملات آتی هستند. هنگامی که تریدر یک معامله مارجین را در بازار مشتقات انجام می دهد، خود دارایی اصلی دست نخورده باقی مانده و طرفین متقابل قرارداد آتی انتخاب می شوند.

همچنین، وامی وجود ندارد که خود به خود بازگردانده شود. با این حال، صرافی باید خود را در مقابل برخی از معاملاتی که ضرر ده هستند مصون نگه دارد. صرافی های مختلف، مکانیزم های متفاوتی برای دوری از این مخاطرات دارند. برخی از آنها به هنگام فراخوان مارجین از تریدرها جانب داری می کنند در حالی که سایر صرافی ها، بدهی های حاصله را از منابع بیمه خود تأمین می کنند.

موضع معاملاتی خرید و فروش استقراضی

به کارگیری موضع معاملاتی خریدوفروش استقراضی، در بطن معاملات مارجین قرار دارد. در موضع معاملاتی خرید فرض بر این است که ارزش دارایی تحت معامله درنهایت افزایش خواهد موضع معاملاتی خرید و فروش استقراضی یافت در حالی که در فروش استقراضی پیش فرض معامله این است که ارزش دارایی ها با گذر زمان کاهش خواهد یافت. هر دوی این مفاهیم می توانند در اهرم به کار گرفته شوند.

مواضع معاملاتی خرید مفاهیم آشنایی هستند. به این معنا که وقتی یک تریدر، ارزهای دیجیتالی یا سهام دیگری را خریداری کرده و منتظر می ماند تا قیمت آن از قیمت خرید خود بالاتر رود، در واقع از این مفهوم استفاده کرده است. در واقع، این مسئله همان جمله مشهور «خرید در قیمت پایین، فروش در قیمت بالا» را بیان می کند.

معاملات مربوط به فروش استقراضی در ابتدا نامعقول به موضع معاملاتی خرید و فروش استقراضی نظر می رسند. در واقع یک تریدر با استفاده از ابزار مالی، ارزهای دیجیتال یا اوراق بهاداری را می فروشد که فعلاً مالک آنها نیست. در این گونه معاملات هدف این است که دارایی های فروخته شده را هنگامی که قیمتشان به طور قابل توجهی پایین آمد، بازخرید کنید.

شاید این مفاهیم کمی گنگ به نظر برسند اما مقایسه ساختار این معاملات، در درک آن به شما کمک خواهد کرد. مواضع معاملاتی خرید، نوعی از معامله است که در آن مطمئن هستید که با خرید کنونی یک دارایی و فروش آن در آینده، به سودآوری خواهید رسید. اما در معاملات فروش استقراضی، معامله کننده بر این باور است که دارایی موردنظر در طی زمان افت قیمتی خواهد داشت.

مخاطرات و مزایای احتمالی
معامله کردن به صورت مارجین، ذاتا خطرناک تر و پرریسک تر از معامله معمولی است؛ اما وقتی صحبت از ارزهای دیجیتال است، ریسک این نوع معامله بیشتر هم می شود. با توجه به نوسان بسیار زیاد در بازار ارز دیجیتال، تریدرهای مارجین ارز دیجیتال باید بیشتر مراقب باشند.

حقیقت این است که اهرم بکار گرفته شده در معاملات، حکم پول را داشته و یا حداقل در مورد معاملات مشتقات که باید دارایی استفاده شده در معامله، قرض گرفته شود نهایتاً باعث ایجاد موقعیت مطلوبی خواهد شد. چیزهای کمی در دنیا رایگان هستند. خصوصاً زمانی که صحبت از پول باشد. پس یک تریدر باید انتظار خروجی های بزرگی را از معاملات خود داشته باشد تا بتواند اصل مبلغ وام گرفته شده، به همراه کارمزدهایش را به راحتی تسویه کند.

خطر واقعی زمانی رخ می دهد که فراخوان مارجین صادر شده باشد. تریدر، در معرض خطر از دست دادن تمام سرمایه گذاری اولیه خود قرارگرفته و حتی در شرایطی که فراخوان مارجین به موقع صادر نشود تا از ورود تریدر به منطقه ضرر جلوگیری کند، می تواند باعث شود که وی بیش از آنچه که سرمایه گذاری کرده است را از دست بدهد. پس معاملات مارجین یکی از معدود روش های مبادله است که ممکن است در آن مبلغی را بدهکار شوید که ارزش آن بیشتر از سرمایه اولیه تان بوده است. در دنیای قماربازان، این روند به عنوان دامنه ای از پول های قرض داده شده با ربا شناخته می شود. وامی با درصد سود بالا که برای اهداف مشکوکی مثل شرط بندی با خطر بالا، گرفته می شود. قماربازان امیدوارند مبلغی که برنده خواهند شد، آن وام و درصد ربای وام را پوشش دهد. اگر درنهایت این گونه نباشد، زمینه برای ایجاد فیلم های کلاسیک مافیایی مناسب خواهد بود.

معاملات ارزهای دیجیتال، به خودی خود کاملاً خطرناک نیستند ولی در حوزه مارجین تریدینگ، هنوز هم خطر از دست دادن سرمایه بسیار بالاست. صرافی های بسیاری درنتیجه ارائه خدمات معاملات مارجین، به دستکاری بازار متهم شده اند.

در پایه این مفهوم، جهش قیمتی وجود دارد. جهش قیمتی زمانی رخ می دهد که تقاضا برای خرید یک ارز دیجیتال بالا بوده و عرضه آن محدود باشد. هنگامی که سری متوالی از تقاضا انباشته شود، جهش سریع قیمت ها را به دنبال خواهد داشت. این اتفاق باعث خواهد شد که معاملات استقراضی دیگر به موقعیت فراخوان مارجین رسیده، قیمت ها بالاتر و بالاتر رفته و جهش های قیمتی بیشتری به وجود آید. سر انجام در پایان روز معاملاتی، یک جهش قیمتی باعث نوسانی بزرگ در افزایش قیمت خواهد شد.

بنا به گزارشات، برخی از صرافی ها در ایجاد این طعمه های استاپ-لاس (stop-loss) برای جمع آوری کارمزدهای فراخوان مارجین، مشارکت می کنند. با این حال، نهنگ ها یا همان تریدرهایی که موقعیت های ویژه ای در بازار ایجاد می کنند، اغلب اوقات باعث شرایط بحرانی بازار هستند. برای ایجاد یک جهش قیمتی، نهنگ نیازمند ایجاد موقعیت استقراضی است که به اندازه کافی بزرگ باشد تا با به کارگیری بخشی از این موقعیت، یک جهش قیمتی را پدید آورد. سپس بقیه موقعیت های استقراضی خود را به تدریج و با برنامه ای مشخص در بازار وارد می کند تا روند صعودی قیمت را حفظ کند. درنتیجه ارز دیجیتال موردنظر شاهد افزایشی مصنوعی در قیمت خود بوده و نهنگ موردنظر، روز معاملاتی خود را با سود بسیار بالای به دست آمده از بازی دادن موقعیت استقراضی خود تمام می کند.

یک بازی حرفه ای

با توجه به دشواری هایی که در ایجاد یک معامله حساب شده مارجین وجود داشته و پتانسیل شدید ضرر و زیان موجود در معامله ها که توسط صرافی ها یا معامله گران ایجاد می شود، تعداد محدودی از صرافی ها مانند بیتمکس و بایننس معاملات مارجین را ارائه می دهند. این صرافی ها اغلب از معامله گران مارجین درخواست می کنند که مدرکی معتبر از وضعیت مالی شان ارائه دهند. برای صرافی ها مناسب به نظر می رسد که این حوزه از دنیای وسیع بی قانون ارزهای دیجیتال را، خودشان قانون گذاری کنند. خطرات معاملات مارجینی که قانون گذاری نشده اند، این است که فقدان سرمایه در این معاملات می تواند به چند برابر موقعیت اولیه تبدیل شده و نقدینگی بازار ارزهای دیجیتال را در معرض خطر قرار دهد.

مارجین تریدینگ یک بازی حرفه ای است که مخاطرات و ریسک های آن نیز حرفه ای می باشد. با این وجود باید آگاه باشید موضع معاملاتی خرید و فروش استقراضی که صرف نظر از توانایی های تریدینگ شما، بازار ممکن است بر خلاف پیش بینی های شما حرکت کند. جهش های مصنوعی قیمت ارزهای دیجیتال حتی ممکن است با تلقین روند صعودی، معامله گران عادی را به دام بیاندازد. البته این جهش مصنوعی به محض اتمام معاملات کاذب، به سرعت فروکش خواهند کرد.