تفاوت بازار اول و دوم بورس چیست؟
شرکتهای حاضر در بورس تهران در دو بازار اول و دوم طبقهبندی میشود و برای عرضه سهام خود در هر یک از این بازارها، باید شرایط خاصی داشته باشند. تفاوت بازار اول و دوم بورس متوجه شرکتهای حاضر در این بازار است و محدودیتی را در انجام معاملات برای خریداران سهام ایجاد نمیکند. در این مطلب به سراغ این موضوع رفتهایم و به شما میگوییم که تفاوت بازار اول و دوم بورس چیست؟ با ما همراه شوید.
بازار اول و بازار دوم چیست؟
شرکتهای حاضر در بازار بورس ایران، براساس معیارهایی چون اندازه شرکت، میزان نقدشوندگی، تداوم سودآوری، میزان سرمایه ثبت شده و … در دو بازار اول و بازار دوم چیست؟ دسته بازار اول و دوم بورس طبقهبندی و به نوعی از یکدیگر تفکیک شدهاند. بازار اول نیز خود دارای دو زیرمجموعه تابلوی اصلی و تابلوی فرعی است.
یکی از اهداف این طبقهبندی، کمک به تصمیمگیری درست کاربران بازار سرمایه است. طبقهبندی شرکتها در دو بازار اول و دوم از شهریور 1381 توسط سازمان بورس اوراق بهادار کشور انجام شد و حضور سرمایهگذاران در هر دو این بازارها نیازمند دریافت کد بورسی است.
ایجاد شفافیت بیشتر در بازار سرمایه و تفکیک شرکتهای نقدشونده و غیرنقدشونده از مهمترین نتایج قرار گرفتن شرکتهای بورسی در دو بازار اول و دوم بوده است.
شاخص بازار اول و دوم بورس چیست؟
به دلیل تفاوت شرکتهای حاضر در این دو بازار، شاخص آنها نیز به صورت جداگانه محاسبه میشود. به این معنا که به سطح عمومی قیمت سهام شرکتهای حاضر در بازار اول بورس، شاخص بازار اول و به سطح عمومی قیمت سهام بازار دوم، شاخص بازار دوم بورس میگویند. بدیهی است که شاخص بازار اول بر شاخص کل اثرگذاری بیشتری دارد.
تفاوت بازار اول و دوم بورس چیست؟
سرمایه گذاران بازار سرمایه در هر بازار اول و بازار دوم چیست؟ دو بازار اول و دوم بورس کشور میتوانند به معامله سهام بپردازند و محدودیتی برای معامله در این بازارها وجود ندارد. ساعت کار بازار اول و دوم بورس و دامنه نوسان قیمت در این دو بازار نیز مانند یکدیگر است.
پس تفاوت بازار اول و بازار دوم چیست؟ تفاوت این دو بازار بیشتر به شرکتهای حاضر در بورس برمیگردد. معیارها و شرایط پذیرش شرکتها در بازار اول و بازار دوم با هم متفاوت است و شرکتهای بورسی برای حضور در هر یک از این دو بازار باید شرایط خاصی را داشته باشند. حتی قرار گرفتن در تابلوی اصلی و فرعی بازار اول نیز مستلزم داشتن شرایط خاصی برای شرکتها است.
سهام شرکتهای حاضر در بازار اول، شناوری و نقدشوندگی بیشتری دارد و میزان سرمایه ثبت شده آنها نیز بالاتر از شرکتهایی است که سهامشان در بازار دوم بورس عرضه میشود. در ادامه به شرایطی که شرکتها برای حضور در بازار اول و دوم بورس و تابلوی اصلی و فرعی بازار اول باید احراز کنند، اشاره میکنیم. همچنان همراه ما باشید.
شرایط پذیرش در تابلوی اصلی بازار اول
برای حضور در تابلوی اصلی بازار اول بورس کشور شرکتهای متقاضی باید واجد شرایط زیر باشند:
- سهامی عام بودن شرکت و سرمایه ثبتی حداقل یک هزار میلیارد ریال
- تقسیم تمام سرمایه شرکت در سهام عادی و عدم در نظر گرفتن امتیازی خاص برای برخی از سهامداران شرکت
- شناور بودن حداقل ۲۰ درصد سهام ثبتشده شرکت و وجود حداقل ۱۰۰۰ سهامدار
- سابقه 3 سال فعالیت در صنعت مربوطه بدون تغییر موضوع فعالیت شرکت و گذشت حداقل شش ماه از ماموریت حداقل دو نفر از مدیران فعلی
- سودآوری شرکت در 3 دوره مالی متوالی منتهی به پذیرش که حداقل دو دوره آن سال مالی کامل باشد و داشتن چشماندازی روشن نسبت به استمرار سودآوری و ادامه فعالیت شرکت در صنعت مربوطه
- نداشتن زیان انباشته
- نسبت حداقل 30 درصدی میان حقوق صاحبان سهام به کل داراییها براساس آخرین صورتهای مالی سالانه حسابرسی شده
- انطباق اساسنامه شرکت متقاضی با اساسنامه نمونه مصوب هیئت مدیره سازمان و لحاظ شدن الزامات و شرایط تدوین شده از سوی سازمان و دیگر مراجع ذیصلاح در اساسنامه
- کیفیت بالای سود عملیاتی شرکت در دوره مالی منتهی به پذیرش
- وجود حداقل یک بازارگردان در شرکت
- همراه نبودن گزارشهای حسابرس در خصوص صورتهای مالی شرکت با عدم اظهار نظر یا اظهار نظر مردود در دو دوره مالی منتهی به پذیرش شرکت در بورس
- عدم تاثیرات مهم دعاوی حقوقی بر صورتهای مالی شرکت
- تایید شرکت از سوی حسابرس و برخورداری شرکت از سیستم اطلاعات حسابداری مطلوب
شرایط پذیرش در تابلوی فرعی بازار اول
متقاضیان حضور در تابلوی فرعی بازار اول نیز باید شرایط خاصی داشته باشند که در زیر به آنها اشاره میکنیم:
- سهامی عام بودن شرکت و سرمایه ثبتی حداقل 500 میلیارد ریال
- شناور بودن حداقل ۱۵ درصد سهام و وجود حداقل ۷۵۰ سهامدار
- نسبت حداقل 20 درصدی میان حقوق صاحبان سهام به کل داراییها براساس آخرین صورتهای مالی سالانه حسابرسی شده
- سودآوری شرکت در 2 دوره مالی متوالی منتهی به پذیرش و داشتن چشماندازی روشن نسبت به استمرار سودآوری و ادامه فعالیت شرکت در صنعت مربوطه
- سابقه 3 سال فعالیت در صنعت مربوطه بدون تغییر موضوع فعالیت شرکت و گذشت حداقل شش ماه از ماموریت حداقل دو نفر از مدیران فعلی
- وجود حداقل یک بازارگردان در شرکت
شرایط پذیرش در بازار دوم
برای پذیرش در بازار دوم نیز شرکتها باید شرایط زیر را داشته باشند، در صورتی که شرکتی نتواند این شرایط را احراز کند، میتواند به عرضه سهام خود در بازار فرابورس بپردازد.
- سهامی عام بودن شرکت و سرمایه ثبتی حداقل ۲۰۰ میلیارد ریال
- وجود حداقل شناوری سهام 10% و وجود حداقل 2۵۰ سهامدار
- نسبت حداقل 15 درصدی میان حقوق صاحبان سهام به کل داراییها براساس آخرین صورتهای مالی سالانه حسابرسی شده
- سودآوری شرکت در 1 دوره مالی متوالی منتهی به پذیرش و داشتن چشماندازی روشن نسبت به استمرار سودآوری و ادامه فعالیت شرکت در صنعت مربوطه
- سابقه 2 سال فعالیت در صنعت مربوطه بدون تغییر موضوع فعالیت شرکت
- وجود حداقل یک بازارگردان در شرکت
سخن آخر
در این مطلب به شما گفتیم که تفاوت بازار اول و دوم بورس چیست و شرکتها برای حضور در هر یک از این بازارها باید چه شرایطی داشته باشند. سهام شرکتهای حاضر در بازار اول شناوری بیشتری دارد و سرمایه ثبتی آنها نیز بیشتر از شرکتهای حاضر در بازار دوم است. در واقع تفاوت بازار اول و دوم بورس به شرکتهای حاضر در این بازار برمیگردد و تاثیری بر معاملات سهام توسط کاربران این بازار ندارد.
بازار اول و دوم بورس چیست و چه تفاوتی با هم دارند؟
بر اساس یک طبقهبندی که از شهریور سال ۱۳۸۱، توسط سازمان بورس اوراق بهادار صورت گرفت، کلیهی شرکتهای پذیرفته شده در بازار بورس در دو دستهی بازار اول و بازار دوم قرار گرفتند. درواقع این تقسیمبندی با توجه به معیارهای عمومی و کلی شامل اندازه، میزان شناوری سهام و نقدشوندگی، شفافیت و اطلاعرسانی و تداوم سودآوری شرکتها صورت پذیرفت. شما به عنوان کسی که قصد خرید سهام و سرمایهگذاری مستقیم در بورس را دارید، با داشتن کد بورسی میتوانید سهام هرکدام از شرکتهای لیست شده در بازار اول و دوم بورس را خریداری کنید و هیچ محدودیتی در این زمینه برایتان وجود نخواهد داشت. پس علت نامگذاری بازارهای مختلف به اسم بازار اول و دوم و تابلوهای مختلف چیست؟ با ادامهی این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در چراغ همراه باشید تا ضمن آشنایی با تعریف و تفاوتهای اصلی میان دو بازار اول و دوم، پاسخ این سوال را هم دریافت نمایید.
معرفی بازار اول و دوم بورس
معرفی بازار اول و دوم بورس
خب همانطور که گفتیم بازار بورس به دو بخش بازار اول و دوم بورس تقسیمبندی میشود که به آنها بازار اولیه و ثانویه نیز میگویند. بازار اول مشتمل بر دو تابلوی اصلی و فرعی و بازار دوم مشتمل بر فهرست اولیه و مشروط تصویب شده است.
بازار اول یا اولیه چیست؟
بازار اول که به آن بازار اولیه یا اصلی نیز گفته میشود، بازاری است که شرکتها برای اولین بار میخواهند در آنجا نام خود را ثبت کرده و شروع به فعالیت نمایند. درواقع، شرکتها برای بار اول اوراق قرضه و سهام جدیدشان را برای عموم و سرمایهگذاران در این بازار به فروش میگذارند. نماد بازار اولیه در کشور ما «بانک» است.
عرضه اولیه یا IPO نمونهای از بازار اولیه است. IPO، زمانی اتفاق میافتد که یک شرکت خصوصی برای نخستین بار سهام عمومی را منتشر کند. این معاملات، برای سرمایهگذاران فرصتی را فراهم میکند تا اوراق بهادار را از بانکی خریداری نمایند که پذیرهنویسی اولیه را برای یک سهام خاص انجام داده است؛ درواقع این اولین فرصتی است که در آن سرمایهگذاران به واسطهی خرید سهام به سرمایهی شرکت کمک خواهند کرد. به عبارتی میتوان گفت که سرمایهی سهام شرکت از وجوه حاصل از فروش سهام در بازار اولیه تشکیل شده است. به این ترتیب، مشاغل و دولتهایی که میخواهند سرمایهی بدهی تولید کنند میتوانند انتشار اوراق قرضه کوتاهمدت و بلندمدت در بازار اولیه را انتخاب کنند.
نکته: نکتهی مهمی که در رابطه با بازار اول باید بدانید این است که در آن اوراق بهادار مستقیماً از یک ناشر خریداری میشوند.
بازار دوم یا ثانویه چیست؟
بازار دوم که به آن بازار ثانویه هم میگویند، بازاری است که شرکتها سهام خود را در آن معامله میکنند. درواقع داراییهایی که ابتدا در بازار اولیه مورد معامله قرارگرفتهاند، در بازار ثانویه، مجدداً مورد معامله قرار خواهند گرفت و نماد آن در کشور ما بورس است. به عبارتی، در بازار ثانویه هیچ شرکتی تاسیس نمیشود و فقط شرکتهایی که قبلا در بازار اولیه ثبت شدهاند، از یک سری فیلدها و شرایط عبور میکنند تا بتوانند مجدد سهام خود را مورد معامله در بازار بورس قرار دهند. مشخصهی معین بازار ثانویه این است که در آن، سرمایهگذاران بین خودشان معامله میکنند؛ یعنی در بازار ثانویه، سرمایهگذاران اوراق بهادار منتشر شده را بدون دخالت شرکتهای صادرکننده معامله میکنند. برای مثال، در این بازار قصد خرید سهام شرکتی را داشته باشید، فقط با یک سرمایهگذار دیگر که سهام آن را در اختیار دارد معامله خواهید کرد.
علت نامگذاری بازارهای مختلف به اسم بازار اول و بازار دوم
همانطور که در ابتدای مقاله هم اشاره شد، سرمایهگذاران برای سرمایهگذاری در بورس بدون توجه به بازار اول و بازار دوم، میتوانند سهام شرکتی که مدنظرشان است را بخرند و سرمایهگذاری و معامله کنند. اما علت اصلی نامگذاری بازارهای مختلف به اسم بازار اول و بازار دوم بورس چیز دیگری است؛ شرکتهای سهامی برای پذیرش در بورس باید شرایط خاصی داشته باشند وگرنه باید قید بورس را بزنند یا اینکه سراغ بازار فرابورس بروند. این شرایط که مربوط به وضعیت مالی و سودآور بودن شرکت و کیفیت گزارش حسابرس مستقل از وضعیت مالی شرکت است را میتوانید در جدول زیر ببینید:
علت نامگذاری بازارهای مختلف به اسم بازار اول و بازار دوم
دربارهی معیارهای اختصاصی برای حضور در بازار اول و دوم بورس هم مهمترین مورد، میزان سرمایهی شرکت میباشد. در واقع، شرکتهای ثبت شده با بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان سرمایه، میتوانند برای حضور در تابلوی اصلی بازار اول بورس تهران درخواست دهند، اما شرکتهای دیگر باید سراغ تابلوی فرعی یا بازار دوم بروند.
تفاوت بازار اول و دوم بورس در چیست؟
درک تفاوت بازار اول و دوم بورس بسیار اهمیت دارد. در ادامه این تفاوتها را آوردهایم:
۱. قیمتهای بازار اولیه اغلب از قبل تعیین میشوند، درحالیکه قیمتها در بازار ثانویه توسط نیروهای اساسی عرضه و تقاضا تعیین میشود.
۲. تفاوت دیگر بازار اول و دوم بورس در میزان سرمایه است؛ سرمایهی ثبتی شرکتهای بازار ثانویه بورس باید حداقل ۲۰۰ میلیارد ریال و درصد شناوری آنها حداقل ۱۰% و سهامی عام باشند. اما شرکتهایی که سرمایه و سودآوری و درصد شناوری آزاد مناسبی دارند (طبق جدول بالا) و نشانی از چشمانداز مثبت و سودآوری مناسب در آنها دارد، در بازار اول پذیرفته میشوند.
۳. هرگونه درآمد حاصل از فروش سهام در بازار اولیه، پس از محاسبهی هزینههای اداری بانک، به شرکت صادرکننده سهام میرسد. اما از آنجاییکه در بازار ثانویه، معامله بین سرمایهگذاران اتفاق میافتد، عواید حاصل از فروش سهام به سرمایهگذار فروش میرسد نه به شرکتی که سهام را صادر کرده است یا به بانک پذیرهنویسی.
در بخشهای بعدی جزییات بیشتری از شرایط حضور شرکتها در تابلوهای مختلف بورس را بیان خواهیم کرد.
شرایط عمومی پذیرش شرکتها در سازمان بورس اوراق بهادار تهران
شرایط عمومی پذیرش شرکتها در سازمان بورس اوراق بهادار تهران
بهطور کلی شرکتهایی در سازمان بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده هستند که:
- نزد سازمان بورس و اوراق بهادار، ثبت شده باشند.
- تمام بهای اسمی سهام در آنها پرداخت شده باشد.
- سهام با نام و دارای حق رای در آنها وجود داشته باشد.
- هیچ محدودیت قانونی موثر برای نقل و انتقال یا اعمال حق رای توسط صاحبان آن وجود نداشته باشد.
شرایط اختصاصی پذیرش شرکتهای موجود در بازار اول و دوم بورس : بازار اول
برای پذیرش شرکتهای بورسی در بازار اول و دوم بورس شرایطی وجود دارد که در ادامه هریک از آنها را بهصورت جداگانه بیان خواهیم کرد. ابتدا میپردازیم به شرایط و ضوابط پذیرش شرکتها در بازار اول:
شرایط اختصاصی پذیرش شرکتهای موجود در بازار اول: تابلوی اصلی
- وجود حداقل شناوری سهام ۲۰%
- عدم وجود زیان انباشته در ترازنامه
- وجود حداقل ۳ سال سابقهی فعالیت پیش از پذیرش
- حداقل نسبت حقوق صاحبان سهام به کل داراییها ۳۰% باشد.
- دارابودن حداقل میزان سرمایه ثبت شده شرکت ۱۰۰۰ میلیارد ریال
- دعاوی حقوقی دارای اثر با اهمیت بر صورتهای مالی وجود نداشته باشد.
- سیستم حسابداری مطلوبی به لحاظ مالی و بهای تمام شده، وجود داشته باشد.
- صورتهای مالی توسط حسابرس معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار، تایید شود.
- محکومیت قطعی کیفری برای اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل، وجود نداشته باشد.
- صورتهای مالی دو دورهی منتهی به پذیرش، فاقد موارد مردودی یا عدم اظهار نظر توسط حسابرس باشد.
- سودآوری در ۳ دورهی مالی متوالی منتهی به زمان پذیرش و چشماندازی روشن از لحاظ سودآوری مشاهده شود.
شرایط اختصاصی پذیرش شرکتهای موجود در بازار اول: تابلوی فرعی
- وجود حداقل شناوری سهام ۱۵%
- عدم وجود زیان انباشته در ترازنامه
- وجود حداقل ۳ سال سابقه فعالیت پیش از پذیرش
- دارابودن حداقل سرمایه ثبت شده شرکت ۵۰۰ میلیارد ریال
- حداقل نسبت حقوق صاحبان سهام به کل داراییها ۲۰% باشد.
- سیستم حسابداری مطلوبی به لحاظ مالی و بهای تمام شده وجود داشته باشد.
- هیچگونه دعاوی حقوقی دارای اثر با اهمیت بر صورتهای مالی، وجود نداشته باشد.
- محکومیت قطعی کیفری برای اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل، وجود نداشته باشد.
- صورتهای مالی توسط حسابرس معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار، به تایید رسیده باشد.
- صورتهای مالی دو دوره منتهی به پذیرش، فاقد موارد مردودی یا عدم اظهار نظر توسط حسابرس باشد.
- سودآوری در ۲ دورهی مالی متوالی منتهی به زمان پذیرش و چشم اندازی روشن از لحاظ سودآوری، ارائه شود.
بازار اول و دوم بورس : شرایط اختصاصی پذیرش شرکتهای موجود در بازار دوم
- وجود حداقل شناوری سهام ۱۰%
- عدم وجود زیان انباشته در ترازنامه
- دارابودن حداقل ۲ سال سابقه فعالیت قبل از پذیرش
- وجود حداقل سرمایه ثبت شده شرکت ۲۰۰ میلیارد ریال
- حداقل نسبت حقوق صاحبان سهام به کل داراییها، ۱۵% باشد.
- دعاوی حقوقی دارای اثر با اهمیت بر صورتهای مالی، وجود نداشته باشد.
- سیستم حسابداری مطلوبی به لحاظ مالی و بهای تمام شده وجود داشته باشد.
- محکومیت قطعی کیفری برای اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل، وجود نداشته باشد.
- صورتهای مالی توسط حسابرس معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار، به تایید رسیده باشد.
- سودآوری در ۱ دورهی مالی منتهی به پذیرش و چشم اندازی روشن از لحاظ سودآوری، ارائه شود.
سخن آخر
در این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در سایت آموزش چراغ راجع به بازار اول و دوم بورس و تفاوتهای میان آن دو و همچنین شرایط پذیرش در هر یک از این بازارها صحبت کردیم. گفتیم که شرکتهایی که سهامشان در بورس معامله میشود، براساس شرایطی که دارند در بازارهای اول و دوم و تابلوهای فرعی و اصلی مورد معامله قرار میگیرند. اما این تابلوها برای یک سهامدار، هیچ محدودیتی از لحاظ خرید و فروش ایجاد نمیکند. بنابراین، سرمایهگذاران میتوانند با کد بورسی اختصاصی که دارند، در تمام این بازارها خرید و فروش انجام دهند. چراغ، به عنوان پلتفرم آموزش و کاریابی در تلاش است تا با بیان نکات آموزشی مهم در زمینهی کار و سرمایهگذاری به شما برای رسیدن به موفقیت در این زمینهها کمک نماید.
بازار اول و دوم بورس چیست | تفاوت شاخص بازار اول و دوم
امروزه تقریباً اکثر افرادی که بورس را برای سرمایهگذاری انتخاب میکنند به بازده حاصل از سرمایهگذاری و سود آن میاندیشند شاید کمتر سرمایهگذاری بداند تعریف شاخص بورس چیست؟ چند شاخص در بازار وجود دارد؟ منظور از شاخص بازار اول و دوم بورس چیست؟ تفاوت بازار اول و دوم بورس چیست؟ اصلاً فرقی با یکدیگر دارند؟ سهام کدام بازار بهتر است؟ بازار اول بورس بهتر است یا بازار دوم؟ فرق بازار اول و دوم فرابورس چیست ؟
در این مقاله به بررسی تفاوت بازار اول و دوم بورس و اینکه بازار اول بورس بهتر است یا بازار دوم خواهیم پرداخت.
بازار اول (primary market) و دوم(secondary market) بورس چیست؟
فرق بازار اول و دوم بورس چیست ؟ کلمه “بازار” معانی مختلفی میتواند تداعی کند، اما در بیشتر اوقات برای اینکه هم بازار اصلی و هم بازار ثانویه را شامل شود، بهعنوان اصطلاح همهگیر استفاده میشود. در واقع، “بازار اول” و “بازار دوم” هر دو اصطلاحات متمایزی هستند. در مطلبی دیگر در مورد “بازار بورس چیست” صحبت کرده ایم.
بازار اصلی به بازاری که اوراق بهادار در آن ایجاد میشود اطلاق میشود، درحالیکه بازار ثانویه بازاری است که در آن بین سرمایهگذاران معامله میشود.
دانستن اینکه بازارهای اولیه و ثانویه چگونه کار میکنند کلیدی در درک چگونگی معاملات سهام، اوراق قرضه و سایر اوراق بهادار است.
ما به شما کمک خواهیم کرد که چگونگی عملکرد این بازارها و ارتباط آنها با هر یک از سرمایهگذاران را درک کنید.
دستهبندی بازارها از اقداماتی است که در بورسهای دیگر نیز اجرا میشود. در واقع طبقهبندی بازار به بازار اول و دوم و بورس اقدامی است که توسط سازمان بورس اوراق بهادار تهران جهت شفافیت اطلاعاتی شرکتها، مشخصشدن میزان نقدشوندگی سهام و درصد شناوریشان و … که بر اساس معیارهای مشخصی انجام میشود، صورت گرفت.
بازار اول (تابلوی اصلی و فرعی بورس) و بازار دوم چیست؟
بازار اصلی یا اول محلی است که اوراق بهادار ایجاد میشود، درحالیکه بازار ثانویه محلی است که این اوراق توسط سرمایهگذاران معامله میشود.
در بازار اولیه، شرکتها سهام و اوراق قرضه جدید را برای اولینبار به مردم میفروشند، مانند عرضه اولیه (IPO).
بازار ثانویه در اصل بازار سهام است و به بورس اوراق بهادار نیویورک، نزدک و سایر صرافیهای سراسر جهان اشاره دارد.
بازار اولیه
بازار اصلی یا اولیه جایی است که اوراق بهادار ایجاد میشود. در این بازار است که شرکتها سهام و اوراق قرضه جدید را برای اولینبار به مردم میفروشند.
عرضه اولیه یا IPO نمونهای از بازار اولیه است. این معاملات فرصتی را برای سرمایهگذاران فراهم میکند تا اوراق بهادار را از بانکی خریداری کنند که پذیرهنویسی اولیه را برای یک سهام خاص انجام داده است. IPO زمانی اتفاق میافتد که یک شرکت خصوصی برای اولینبار سهام عمومی را منتشر کند.
این اولین فرصتی است که سرمایهگذاران از طریق خرید سهام به سرمایه شرکت کمک میکنند. در واقع سرمایه سهام شرکت از وجوه حاصل از فروش سهام در بازار اولیه تشکیل شده است.
به همین ترتیب، مشاغل و دولتهایی که میخواهند سرمایه بدهی تولید کنند میتوانند انتشار اوراق قرضه کوتاهمدت بازار اول و بازار دوم چیست؟ و بلندمدت در بازار اولیه را انتخاب کنند.
نکته مهمی که باید در مورد بازار اصلی بدانید این است که اوراق بهادار مستقیماً از یک ناشر خریداری میشود.
بازار ثانویه
معمولاً از بازار ثانویه برای خرید سهام از بورس سهام، یاد میشود. مشخصه معین بازار ثانویه این است که سرمایهگذاران بین خود معامله میکنند.
یعنی در بازار ثانویه، سرمایهگذاران اوراق بهادار منتشر شده را بدون دخالت شرکتهای صادرکننده معامله میکنند. بهعنوانمثال، اگر به سراغ خرید سهام شرکتی بروید، فقط با یک سرمایهگذار دیگر که سهام آن را در اختیار دارد معامله میکنید. د ر مورد شاخص بازار دوم بورس بیشتر بخوانید.
بازار فرابورس
تفاوت بازار اول و دوم فرابورس چیست ؟ بعضی اوقات میشنوید که از سهمی بهعنوان سهم بازار اول و بازار دوم چیست؟ بازار فرابورس (OTC) یاد میشود. این اصطلاح در اصل به معنای یک سیستم نسبتاً غیر سازمانیافته بود که در آن معاملات در یک مکان فیزیکی انجام نمیشد. در مقاله ای دیگر به تعریف بازار فرابورس پرداخته ایم .
این اصطلاح بهاحتمال زیاد از معاملات خارج والاستریت حاصل شده بود که در طی بازار بزرگ گاو نر در دهه 1920 رونق گرفت، و در آن سهام “بدون نسخه” در مغازههای سهام فروخته میشد. بهعبارتدیگر، سهام در بورس اوراق بهادار ذکر نشدهاند، آنها “بدون لیست” بودند.
امروزه، اصطلاح “فرابورس” بهطورکلی به سهامهایی گفته میشود که در بورس اوراق بهادار یا بورس سهام معامله نمیشوند.
اگرچه سهام یکی از اوراق بهادار است که بیشتر مورد معامله قرار میگیرد، اما انواع دیگری از بازارهای ثانویه نیز وجود دارد. بهعنوانمثال، بانکهای سرمایهگذاری و سرمایهگذاران شرکتی و فردی صندوقهای سرمایهگذاری مشترک و اوراق قرضه را در بازارهای ثانویه خریداری و میفروشند.
در بازارهای ثانویه، سرمایهگذاران بهجای اینکه با نهاد صادرکننده با یکدیگر مبادله کنند.
از طریق یکسری معاملات مستقل و درعینحال بههمپیوسته، بازار ثانویه قیمت اوراق بهادار را به سمت ارزش واقعی آنها سوق میدهد.
شاخص بازار اول و دوم چیست؟
بهطورکلی شاخص بورس TEPIX بیانگر سطح عمومی قیمتها میباشد. شاخص انواع مختلفی دارد، مانند شاخص کل، شاخص هموزن، شاخص صنعت و…
همانطور که گفته شد، شرکتها در دودسته اولیه و ثانویه دستهبندی میشوند. به همین خاطر شاخص هر یک از بازارها به طور جداگانه نیز به تفکیک بررسی میشود.
شاخص بازار اول بیانگر سطح عمومی قیمت شرکتهای پذیرفته شده در بازار اول و شاخص بازار دوم نیز بیانگر سطح عمومی قیمتهای پذیرفته شده در بازار ثانویه یا دوم میباشد
شاخص بازار اول و دوم بر اساس درصد بیان میشود و با بررسی شاخص بازار اول و دوم و مقایسه آن با شاخص کل بورس متوجه خواهیم شد که بازار به کدام سمت تمایل دارد حرکت کند. هرچند که تأثیر سهام بازار اولیه بر شاخص کل بیش از سهام بازار ثانویه میباشد.
به همین خاطر در ارزیابی سهام پورتفوی بورسی علاوه بر توجه به شاخص کل بورس، شاخص بازار اول و دوم را نیز باید مدنظر قرار دهید.
بالا بودن درصد شناوری بیشتر سهام بازار اولیه نسبت به سهام بازار دوم موجب افزایش نقدشوندگی سهام این بازار شده است که مزیت بازار اولیه نسبت به بازار ثانویه محسوب میشود.
شاخص بازار اول بورس چیست؟
بازار بورس تهران، شامل 8 شاخص است که بر اساس آن، یک نظم خاصی در آن حاکم شده است. بهطور کلی هر یک از این شاخصها بیانگر بازدهی جزئی از بازار است و در نهایت به سهامدار کمک میکند تا بتواند دید بهتری نسبت به بازار پیدا کند. شاخصهای بازار بورس اوراق بهادار تهران شامل، شاخص بازار اول و دوم بورس، شاخص کل، هم وزن و چند مورد دیگر میشود.
شاخصها به طور کلی میتوانند بر اساس ریسکپذیری، میزان کل سرمایه، شناوری سهام یا نقدشوندگی، وضعیت سود سالانه یا سودآوری کلی و حقوق صاحبان سهام، شرکتهایی را در زیر مجموعه خود قرار دهند. بهصورت کلی، سهامهایی که در شاخص بازار اول بورس قرار میگیرند، از لحاظ بنیادی و نقد شوندگی، در رتبههای اول بازار قرار دارند.
به همین دلیل نیز معمولا شاخصهای دیگر، روند به اصطلاح شارپتری دارند و دارای ریسک بیشتری به نسبت شاخص اول بورس هستند. معمولا این دسته از سهامها رشد خیلی آرام و پیوستهای دارند و سهام شرکتهای بزرگ، صنعت فلزات اساسی و پتروشیمی را شامل میشوند.
بهطور کلی، شاخص اول بازار، بسیار شبیه به شاخص 30 شرکت برتر عمل میکند، زیرا سهام مشترک زیادی در این دو گروه قرار میگیرد. اگر قصد این را دارید که سهام به اصطلاح شاخصساز و کم ریسک خریداری کنید، بهتر است تا شاخص 30 شرکت برتر یا بازار اول را تحلیل تکنیکال و بنیادی کنید تا به نتیجه خوبی دست پیدا کنید.
همچنین اگر قصد این را دارید که بدانید در یک روز معاملاتی اوراق بورس بهادار تهران، بهطور میانگین عملکرد سهامهای یزرگ بازار به چه نحو بوده است، لازم نیست تا بهصورت تک تک سهامها را بررسی کنید، زیرا شاخص بازار اول، میانگین مناسبی از این شرکتها را در هر روز معاملاتی نشان خواهد داد.
سهامهایی که در این گروه قرار میگیرند، معمولا همبستگی زیادی به نوسانات قیمت دلار نیز دارد، زیرا اکثر این سهامها دلار محور هستند و با رشد قیمت دلار، فروش و در نتیجه سودآوری شرکتهای موجود در شاخص بازار اول افزایش چشمگیری پیدا خواهد کرد.
به عنوان نکته آخر، میتوان گفت که عملکرد این شاخص یا شاخصهای دیگر، به تنهایی نشان دهنده عملکرد کل بازار نیست، زیرا در بیشتر موارد شاخص بازار اول میتواند مثبت باشد و اکثریت بازار قرمزپوش باشند یا اینکه بالعکس آن اتفاق بیفند، پس ملاکی برای قضاوت در ارتباط با کل بازار نیست. اگر به دنبال شاخصی هستید که میانگین عملکرد بازار را به شما نشان دهد، بهتر است تا شاخص هم وزن را دنبال کنید، زیرا در حرکت این شاخص، هر سهمی میتواند تاثیر یکسانی بر آن داشته باشد.
تفاوت بازار اول و دوم بورس چیست؟
درک تمایز بین بازار اول و بازار دوم مهم است. وقتی شرکتی برای اولینبار سهام یا اوراق قرضه منتشر میکند و این اوراق را مستقیماً به سرمایهگذاران میفروشد، این معامله در بازار اصلی یا اول اتفاق میافتد.
برخی از رایجترین و مشهورترین معاملات بازار اولیه، عرضه اولیه سهام یا عرضههای اولیه است. در حین عرضه سهام، یک معامله در بازار اولیه بین سرمایهگذار خریدار و بانک سرمایهگذاری تعهد کننده IPO اتفاق میافتد.
هرگونه درآمد حاصل از فروش سهام بازار اولیه پس از محاسبه هزینههای اداری بانک، به شرکت صادرکننده سهام میرسد.
اگر بعداً این سرمایهگذاران اولیه تصمیم به فروش سهام خود در شرکت بگیرند، میتوانند این کار را در بازار ثانویه انجام دهند.
هرگونه معامله در بازار ثانویه بین سرمایهگذاران اتفاق میافتد و عواید حاصل از هر فروش به سرمایهگذار فروش میرسد نه به شرکتی که سهام را صادر کرده است یا به بانک پذیرهنویسی.
قیمتهای بازار اولیه اغلب از قبل تعیین میشوند، درحالیکه قیمتها در بازار ثانویه توسط نیروهای اساسی عرضه و تقاضا تعیین میشود.
اگر اکثریت سرمایهگذاران و تحلیلگران بازار معتقد باشند که ارزش سهمی افزایش خواهد یافت، برای خرید آن اقدام میکنند و قیمت سهام به طور معمول افزایش مییابد. اگر شرکتی سرمایه خود را از دست بدهد یا نتواند درآمد کافی را به دست آورد، با کاهش تقاضا برای آن سهم، قیمت سهام آن کاهش مییابد.
همانطور که در تصویر فوق هم مشخص شده است، سرمایه ثبتی شرکتهای بازار ثانویه بورس باید حداقل 200 میلیارد ریال، درصد شناوری آنها حداقل 10% و سهامی عام باشند.
همچنین شرکتهایی که سرمایه و سودآوری و درصد شناوری آزاد مناسبی دارند (طبق جدول فوق) که نشان از چشمانداز مثبت و سودآوری مناسب شرکت دارد، در بازار اول پذیرفته میشوند.
تشخیص بازار اول و دوم
در تابلوی هر سهم بازاری که شرکت در آن پذیرش شده است، مشخص است و از قسمت مشخص شده در تصاویر می توانید نوع بازاری نماد را متوجه شوید.
برای مثال بانک ملت با نماد “وبملت” در بازار اول بورس و خودرو سازی سایپا با نماد “خساپا” در بازار دوم بورس قرار دارند.
خلاصهای از تعریف و تمایز بازار اول و دوم بورس
شرکتها و سهام در بورس اوراق بهادار تهران به دو دسته بازار اول و دوم (اصلی و ثانویه) تقسیم میشود. تقسیمبندی شرکتها بر اساس معیارهای سازمان بورس است که درصد شناوری، میزان سرمایه، تعداد سهامداران، سابقه فعالیت از جمله معیارهای مهم دستهبندی شرکتها میباشد.
در بازارهای سرمایه اولیه، سهام یا اوراق بهادار جدید معامله میشوند که آنها را از طریق عرضه اولیه (IPO) به خریداران یا شرکتهای علاقهمند منتقل میکنند.
بازار ثانویه، بازاری است که سهام پذیرش شده از قبل، بین سرمایهگذاران معامله میشود. برخلاف بازار سرمایه اولیه که سرمایهگذاران مستقیماً از فروشنده خرید میکنند، سرمایهگذاران اوراق بهاداری را که قبلاً در بازار ثانویه دارند معامله میکنند.
بازارهای ثانویه سرمایه محدود به IPOS نیستند، هر سرمایهگذار میتواند در این بازار اوراق بهادار را معامله یا خریداری کند.
بورس اوراق بهادار نیویورک (NYSE) ، بورس اوراق بهادار لندن و نزدک نمونههایی از بازارهای ثانویه هستند.
برخلاف بازار اصلی که شرکتها میخواهند در مدتزمان کوتاهی اوراق بهادار خود را بفروشند تا حجم موردنیاز را برآورده کنند، حجم اوراق بهادار معامله شده در بازار ثانویه با نوسان یا ثبات یا تقاضا و عرضه تعیین میشود و این نیز بر قیمت سهام تأثیر میگذارد.
دستهبندی بازارها از اقداماتی است که در بورسهای دیگر نیز اجرا میشود. در واقع طبقهبندی بازار به بازار اول و دوم و بورس اقدامی است که توسط سازمان بورس اوراق بهادار تهران جهت شفافیت اطلاعاتی شرکتها، مشخصشدن میزان نقدشوندگی سهام و درصد شناوریشان و . که بر اساس معیارهای مشخصی انجام میشود، صورت گرفت.
بازار اول (تابلوی اصلی و فرعی بورس) و بازار دوم چیست؟
وقتی به تازگی با بورس آشنا میشوید برخی از اصطلاحات برای شما نامفهوم است.
مثلا ممکن است ندانید که:
- فرق بین بازار اول و دوم بورس چیست؟
- چه تفاوتهای بین تابلو اصلی و فرعی بورس تهران وجود دارد؟
- آیا برای هرکدام از این بازارها نیاز به کدبورسی جداگانه یا داشتن شرایط خاص است؟
طبقهبندی شرکتهای پذیرفته شده در بورس براساس معیارهای عمومی و کلی شامل اندازه شرکت، میزان شناور بودن سهام و نقدشوندگی، شفافیت و اطلاعرسانی و تداوم سودآوری در بازار اول مشتمل بر دو تابلوی اصلی و فرعی و بازار دوم مشتمل بر فهرست اولیه و مشروط تصویب شده است.
شما به عنوان کسی که قصد خرید سهام و سرمایهگذاری مستقیم در بورس دارید، با داشتن کدبورسی میتوانید سهام کلیه شرکتهایی که در تابلو اصلی، فرعی، بازار اول یا دوم لیست شدهاند را خریداری کنید.
پس هیچ مانعی برای معاملات سهام در انواع بازارها وجود ندارد و نیاز نیست شرایط خاصی داشته باشید.
پس نامگذاری بازارهای مختلف به اسم بازار اول و دوم و تابلوهای مختلف به چه دلیل است؟ در ادامه میخوانید.
شرکتها برای پذیرش در بورس باید شرایط خاصی داشته باشند وگرنه باید قید بورس را بزنند یا اینکه سراغ بازار فرابورس بروند.
این شرایط که در جدول زیر میبینید، مربوط به وضعیت مالی و سودآور بودن شرکت و کیفیت گزارش حسابرس مستقل از وضعیت مالی شرکت است.
درباره معیارهای اختصاصی، مهمترین مورد میزان سرمایه شرکت است.
شرکتهایی با بیش از 100 میلیارد تومان سرمایه ثبت شده میتوانند برای حضور در تابلوی اصلی بازار اول بورس تهران درخواست بدهند، اما دیگران باید سراغ تابلوی فرعی یا بازار دوم بروند.
جزییات بیشتر از شرایط شرکتها در تابلوهای مختلف بورس را در ادامه میبینید:
شرایط عمومی پذیرش شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران
- ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار
- عدم وجود محدودیت قانونی موثر برای نقل و انتقال یا اعمال حق رای توسط صاحبان آن
- وجود سهام با نام و دارای حق رای
- پرداخت تمام بهای اسمی سهام
شرایط اختصاصی پذیرش شرکتهای موجود در بازار اول – تابلوی اصلی
- وجود حداقل شناوری سهام 20%
- دارابودن حداقل میزان سرمایه ثبت شده شرکت 1,000 میلیارد ریال
- وجود حداقل 3 سال سابقه فعالیت پیش از پذیرش
- عدم وجود زیان انباشته در ترازنامه
- مطلوبیت انتخاب سیستم حسابداری به لحاظ مالی و بهای تمام شده
- سودآوری در 3 دوره مالی متوالی منتهی به زمان پذیرش و دارا بودن چشم اندازی روشن از لحاظ سود آوری
- حداقل نسبت حقوق صاحبان سهام به کل داراییها 30%
- تایید صورتهای مالی توسط حسابرس معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار
- عدم وجود محکومیت قطعی کیفری برای اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل
- صورتهای مالی دو دوره منتهی به پذیرش، فاقد موارد مردودی یا عدم اظهار نظر توسط حسابرس
- عدم وجود دعاوی حقوقی دارای اثر با اهمیت بر صورتهای مالی
شرایط اختصاصی پذیرش شرکت های موجود در بازار اول- تابلوی فرعی
- وجود حداقل شناوری سهام 15%
- دارابودن حداقل سرمایه ثبت شده شرکت 500 میلیارد ریال
- وجود حداقل 3 سال سابقه فعالیت پیش از پذیرش
- عدم وجود زیان انباشته در ترازنامه
- مطلوبیت انتخاب سیستم حسابداری به لحاظ مالی و بهای تمام شده
- سودآوری در 2 دوره مالی متوالی منتهی به زمان پذیرش و ارائه چشم اندازی روشن از لحاظ سود آوری
- حداقل نسبت حقوق صاحبان سهام به کل داراییها 20%
- تایید صورتهای مای توسط حسابرس معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار
- عدم وجود محکومیت قطعی کیفری برای اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل
- صورتهای مالی دو دوره منتهی به پذیرش، فاقد موارد مردودی یا عدم اظهار نظر توسط حسابرس
- عدم وجود دعاوی حقوقی دارای اثر با اهمیت بر صورتهای مالی
شرایط اختصاصی پذیرش شرکت های موجود در بازار دوم
- وجود حداقل شناوری سهام 10%
- وجود حداقل سرمایه ثبت شده شرکت 200 میلیارد ریال
- دارابودن حداقل دو سال سابقه فعالیت قبل از پذیرش
- عدم وجود زیان انباشته در ترازنامه
- مطلوبیت انتخاب سیستم حسابداری به لحاظ مالی و بهای تمام شده
- سود آوری در 1 دوره مالی منتهی به پذیرش و ارائه چشم اندازی روشن از لحاظ سود آوری
- حداقل نسبت حقوق صاحبان سهام به کل داراییها 15%
- تایید صورتهای مالی توسط حسابرس معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار
- عدم وجود محکومیت قطعی کیفری برای اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل
- عدم وجود دعاوی حقوقی دارای اثر با اهمیت بر صورتهای مالی وجود
سخن آخر (خلاصه)
شرکتهایی که سهامشان در بورس معامله میشود، براساس شرایطی که دارند در بازارهای اول و دوم و تابلوهای فرعی و اصلی مورد معامله قرار میگیرند.
بنابراین این تابلوها برای یک سهامدار، محدودیتی از لحاظ خرید و بازار اول و بازار دوم چیست؟ فروش ایجاد نمیکند.
شما میتوانید با کدبورسیتان در همه این بازارها خرید و فروش انجام دهید.
قصد شروع سرمایهگذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاریها انجام دهید:
برای سرمایهگذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه میشود:
تفاوت بازار اول و دوم بورس چیست؟
از شهریور سال ۱۳۸۱، سازمان بورس اوراق بهادار تصمیم به طبقهبندی شرکتها در بازار سهام گرفت. بر اساس این تصمیم، شرکتها بر اساس اندازه شرکت، میزان شناوری سهام و نقدشوندگی، شفافیت و اطلاعرسانی و تداوم سودآوری به دو دسته بازار اول و بازار دوم تقسیمبندی شدند.
به گزارش نبض بورس، از شهریور سال ۱۳۸۱، سازمان بورس اوراق بهادار تصمیم به طبقهبندی شرکتها در بازار سهام گرفت. بر اساس این تصمیم، شرکتها بر اساس اندازه شرکت، میزان شناوری سهام و نقدشوندگی، شفافیت و اطلاعرسانی و تداوم سودآوری به دو دسته بازاراول و بازار دوم تقسیمبندی شدند. البته خود بازار اول همه به دو تابلوی اصلی و فرعی تقسیم شد.
برای یک سرمایهگذار یا کسی که میخواهد در بورس معامله انجام دهد، این دستهبندیها هیچ محدودیتی ایجاد نمیکند و هر فردی که کد بورسی داشته باشد میتواند سهام شرکتهای حاضر در بازار اول یا دوم بورس را خریداری کند.
تفاوتی که میان دو بازار اول و دوم وجود دارد به شرایط پذیرش شرکتها در این بازارها مربوط میشود. در صورتی که شرکتها نتوانند خودشان را با شرایط ذکر شده وفق دهند باید قید بورس را زده و به دنبال پذیرش در فرابورس باشند.
مهمترین تفاوت میان بازارها میزان سرمایه شرکت است. هر شرکتی که بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان سرمایه ثبت شده داشته باشد میتواند درخواست حضور در تابلوی اصلی بازار اول بورس تهران را بدهد در غیر اینصورت باید در تابلوی فرعی یا بازار دوم پذیرش شود. با این حال هر تابلویی شرایط خاص خود را دارد که شرکتها برای پذیرش در آن باید این شرایط را اثبات کنند:
شرایط پذیرش در تابلوی اصلی بازار اول
علاوه بر سرمایه ثبت شده بیش از ۱۰۰ میلیارد تومانی، شرکتهای این تابلو باید دارای شناوری سهام حداقل ۲۰ درصدی باشند. عدم وجود زیان انباشته در ترازنامه و همچنین وجود حداقل ۳ سال سابقه فعالیت پیش از پذیرش از دیگر شرطهای حضور در تابلوی اصلی بازار اول بورس است.
البته این تنها شروط پیوستن به این بازار نیست. سودآوری در ۳ دوره مالی متوالی و نسبت ۳۰ درصدی حقوق صاحبان سهام به کل داراییها هم شروط مهم دیگری هستند که برای ورود به تابلوی اصلی بورس الزامی است.
شرایط پذیرش در تابلوی فرعی بازار اول
این تابلو از سختگیری کمتری برخوردار است. وجود ۱۵ درصد سهام شناور، سرمایه ۵۰ میلیارد تومانی و عدم وجود زیان انباشته در ترازنامه مهترین شرایط حضور در تابلوی فرعی است.
شرایط پذیرش در بازار دوم
شرکتهایی که نتوانند شرایط بازار اول را ایجاد کنند، باید برای پذیرش در بازار دوم بورس اقدام کنند. شرایط این بازار البته از فرابورس همچنان سختگیرانهتر است. حداقل سرمایه ۲۰ میلیارد تومانی، داشتن دو سال سابقه فعالیت قبل از پذیرش، عدم وجود زیان انباشته، سودآوری در یک دور مالی منتهی به پذیرش، داشتن حداقل شناوری سهام ۱۰ درصدی و همچنین عدم وجود محکومیت قطعی کیفری برای اعضای هیات مدیره، از شرایط پذیرش در این بازار است.
دیدگاه شما